Page 35 - BOEK SELG.indb

Inleiding
text werden gerukt. Daarmee werden zij ontdaan van hun oorspronkelijke betekenis, en in verwrongen vorm, als producten van “blinde fantasie”, of als amalgaam van oude religieuze systemen, tot een karikatuur gemaakt.
Men hoeft geen liefhebber van “complottheorieën” te zijn om in te zien dat de agressieve critici van Rudolf Steiner deze methoden gedurende de gehele 20e eeuw gehanteerd hebben en dat de daarbij toegepaste tekstuele procedures, die Louis Werbeck al in 1924 omvattend analyseerde, in wezen dezelfde zijn gebleven.42 Goed beschouwd ging het er daarbij om een “mens aan de belachelijkheid prijs te geven”. (Steiner)43
Ter gelegenheid van Rudolf Steiners 150 e geboortejaar in 2011 versche- nen er in Duitsland publicaties die er aanspraak op maakten het leven van Rudolf Steiner te beschrijven. Onder andere die van de academici Helmuth Zander en Miriam Gebhardt.44 Zij werkten met succes opinievormend – zowel onder het grote publiek als in academische kring. Dit ondanks het feit dat het geestelijke, literaire en zakelijke niveau van hun werk het nau- welijks rechtvaardigt om, al was het maar als manuscript, te worden ge- drukt. Daar was een door belangen gestuurde protectie, in combinatie met een lucratieve promotie voor nodig.
Volgens Gebhardt, die zich in de kern baseert op de oordelen en het voor- bereidende werk van Zander, was Rudolf Steiner niet meer dan een “rei- zende handelaar in door hemzelf vervaardigde waarheden”, respectievelijk een “guru voor vragen over geloof en levensstijl”. Iemand die geen eigen inzichten en gedachten had, maar het geestelijke goed van anderen met suc- ces populariseerde en zich daarbij “behendig van positie wisselend, als geen ander uit het ideeënwarenhuis van zijn tijd wist te bedienen”. Steiner zou als “extravagant denker en spreker” gewerkt hebben en “gedreven door profetie” de massa steeds suggestief beïnvloed hebben; zichzelf met succes hebben verkocht en in de schijnwerpers hebben geplaatst. “Het kenmerk
42 Louis M. I. Werbeck: Die christlichen Gegner Rudolf Steiners und der Anthro- posophie durch sich selbst widerlegt; en Die wissenschaftlichen Gegner Rudolf Steiners und der Anthroposophie durch sich selbst widerlegt. Stutt- gart: Verlag der Kommenden Tag 1924.
43 Rudolf Steiner: Von Seelenrätseln. [GA 21], p. 54.
44 Helmuth Zander: Rudolf Steiner – die Biographie. München: Piper Verlag
2011. Miriam Gebhardt: Rudolf Steiner. Ein moderner Prophet. München: Deutsche Verlags-Anstalt 2011. Voor de navolgende citaten zie Gebhardt (2011).
XXXV