Page 16 - ปกเล่มบทพากย์pdf
P. 16
3.คุณค่า
กุสุมา รักษมณี กล่าวถึงคำพากย์เอราวัณในหนังสือแนวทางการอ่านวรรณคดีและวรรณกรรม เล่ม 3
ิ
ว่า เป็นคำพากย์ที่แต่งด้วยกาพย์ฉบัง 40 บท มีบท บรรยายที่ดำเนินเรื่องอย่างสังเขปตั้งแต่อนทรชิตแปลงกาย
ไปจนถึงสังหารพระลักษณ์ จุดเด่นของเรื่องไม่ได้อยู่ที่เนื้อเรื่อง จึงไม่เน้นการดำเนินเรื่องราวและการเล่าเรื่อง
แต่เน้นการแสดงลีลาเคลื่อนไหวของตัวละครและรายละเอียดต่าง ๆ ด้วยการ พรรณนา ดังจะเห็นได้จากบท
พรรณนาภาพข้างเอราวัณ บทพรรณนากองทัพของอินทรชิต บทพรรณนาธรรมชาติเมื่อพระรามตื่นบรรทม
และบทพรรณนารถทรงกับกองทัพของพระราม
บทพรรณนาต่าง ๆ ดังกล่าวนี้ใช้ถ้อยคำสั้นๆ แต่ได้ใจความ เช่น การพรรณนาเศียรช้างเอราวัณด้วย
กาพย์ฉบังเพียง 7 บท ก็สามารถสื่อให้เห็น ความยิ่งใหญ่โอฬารและความพิเศษของช้างทรงของเทพได้ ภาพ
ของข้างเอราวัณ จำแลงนี้มีความสำคัญต่อเนื้อเรื่อง เพราะเมื่อพระลักษณ์เสด็จออกมารบกับ อินทรชิต พระ
ลักษณ์ไม่ทันรู้กลศึก เมื่อเห็นความยิ่งใหญ่และความงดงามของ ช้างทรงและกระบวนทัพก็เข้าใจว่าเป็นพระ
อินทร์เสด็จมา ครั้นอินทรชิตสั่งให้ บริวารจับระบำถวาย พระลักษณ์กเคลิบเคลิ้มวรกาย อินทรชิตจึงสบโอกาส
็
สังหารพระลักษณ์ได้
บทพรรณนาในคำพากย์เอราวัณมีการใช้ภาพพจน์เพื่อแสดงความหมาย เปรียบเทียบแทนการกล่าว
ตรงๆ ตัวอย่างเช่น เมื่อจะกล่าวว่ากองทัพของพระราม ยิ่งใหญ่ เสียงให้ร้องเอาชัยดังกึกก้องมาก กวีก็ใช้
ภาพพจน์เปรียบเกินจริง (อติพจน์) ว่า เสียงดังสนั่นราวกับโลกจะพินาศ ดังในคำประพันธ์บทนี้
“เสียงพลโห่ร้องเอาชัย เลื่อนลั่นสนั่นไป
พิภพเพียงทําลาย”
กวีแสดงบุญญาธิการของพระรามว่า ความเกรียงไกรของกองทัพพระราม ทำให้ภูเขาทั้งหลายใน
ี
จักรวาลอ่อนเอยง ในขณะเดียวกันกวีก็ได้ใช้ภาพพจน์ บุคคลวัตโดยการสมมติให้ภูเขาประหนึ่งเป็นคนที่พากัน
น้อมศีรษะพนมมือไหว้ พระราม ดังในคำประพันธ์บทนี้
“สัตภัณฑ์บรรพตทั้งหลาย อ่อนเอียงเพียงปลาย
ประนอมประนมชมชัย”
(สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน,2558,น.60 - 61)
3.1 คุณค่าด้านวรรณศิลป์
3.1.1 การใช้โวหาร ความโดดเด่นทางวรรณศิลป์ของบทพากย์เอราวัณ ช่วยสร้างจินตนาการให้
เกิดขึ้นแก่ผู้อ่าน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงใช้ถ้อยคำที่ช่วยสร้างภาพให้เกิดขึ้นใน
จินตนาการอย่างแจ่มแจ้ง ดังเช่น บทพรรณนาช้างเอราวัณ ความว่า
14
