Page 13 - gg

1. Tema

Tema yaiku bakune sawijine gagasan. Sajrone tembang Macapat, tema

sing kinandhut gumantung jinis tembange, amerga saben jinis tembang

nduweni watak sing beda-beda. Upamane tembang Gambuh, temane

slaras karo watake, yaiku grapyak sumanak sumadulur, kanggo pitutur

sing rada sereng.

2. Dhiksi

BAUSASTRA Dhiksi yaiku pamilihe tembung.

Jawa-Indonesia Sajrone sesekaran utawa guritan, wis

dicekak: diringkas lumrah menawa makna mang
diwedharake: diungkapkan
ndhapuk: membuat diwedharake kanthi ora langsung,
ngugemi: menaati sinirat. Kanggo ndhapuk makna
nuwuhake: menimbulkan
paugeran: aturan kasebut mesthi wae tembung-
pepadhan: persamaan tembunge pilihan, ora sawantahe.
sawantahe: sebenarnya
sinirat: tersirat Tembang Macapat yaiku salah gijine

jinis puisi tradhisional Jawa amerga
isih ngugemi paugeran, yaiku guru watak, guru gatra, guru wilangan, lan
wanda : suku kata
guru lagu. Ing tembang Macapat dhewe, amerga ngugemi paugeran,

tembung sing dipilih uga kudu selaras karo paugeran kasebut, upamane

ing bab cacahe wandane utawa ing guru lagune.

3. Lelewane Basa
Tembang Macapat. minangka salah Sijine jinis reriptan sastra

mesthi wae kawangun saka basa sing sipate estetis/endah. Kanggo
ndhapuk basa sing estetis kasebut, mesthi wae kanthi cara nglewa-lewa

utawa ing jagate sastra Jawa lumrahe diarani basa rinengga. Jinise
basa rinengga kasebut upamane paribasan, bebasan, saloka, isbat,

sanepa, lan sapiturute.

10

0