Page 9 - gg
P. 9
3. Paugeran Tembang acapat an Sasmitane
Kaya sing wis diandharakake ing bageyan sadurunge, tembang
Macapat nduweni paugeran tartamtu. Paugeran kasebut lumrahe diarani
guru. Guru tembang Macapat ana papat, yaiku guru watak, guru gatra,
guru wilangan, lan guru lagu. Jlentrehan patang guru kasebut kaya
mangkene.
a. Guru Watak
Guru watak yaiku paugeran bab watak utawa sesipatane tembang. 11
jinis Macapat kasebut nduweni watak sing beda-beda, mulane saben
arep nggawe tembang Macapat kudu ngerteni dhisik wewatakane apa
lan digawe kanthi ancas apa. Ing ngisor iki dhaftar watak tembang
macapat kasebut lan ancas penganggone.
Aran Tembang Watak Tembang
Pucung gregeten kendho
Maskumambang nlangsa, ngeres-eresi,
Megatruh prihatin, sedhih, getun
Gambuh sumanak, pitutur rada sereng
Kinanthi seneng, tresna
Mijil Prihatin
Pangkur sereng, nepsu
Durma sereng, nepsu
Asmaradana sedhih lan prihatining asmara
Sinom canthas, ethes
Dhandhanggula ngresepaken, luwes
b. Guru Gatra
Guru gatra yaiku cacahe larik/baris saben sapada. Saben jinis tembang
Macapat nduweni cacah larik sing bedabeda. Sing paling sithik yaiku
tembang Maskumambang lan Pocung, mung patang larik. Dene
6