Page 21 - เมืองลับแล(ง)
P. 21
ุ
ึ่
ึ
ู่
ทั้งปวงลงมาอยที่เมืองซาก ซึ่งเป็นเมืองหนงในแว่นแคว้นสุโขทัยแต่จากจารกสโขทัยกลบไม่ได้ให้ข้อมูล
ั
ี
ว่าเมืองซากคือบรเวณใด ดังในตำนานพนเมืองเชยงใหม่ บอกว่า “...พระญาไสลือจิ่งกวาดเอาชาว
ิ
ื้
่
ี่
่
ี
เชยงรายกับทังพอท้าวยกุมกามเมือรอดเมืองสุกโขทัย พระญาไสลือหื้อพอท้าวยี่กุมกามกินเมืองอัน๑
5
ชื่อเมืองซาก ลวดเมี้ยนชั่วยังเมืองใต้วันนั้นแล ”
จากการพิจารณาใน วรรณกรรมตำนานพระเจ้ายอดคำทิพย์ วัดท้องลบแล ไดบอกว่า สมเด็จ
้
ั
ู่
่
้
พระมหาธรรมราชาธิราช ที่ ๒ ได้ให้ท้าวยีกุมกามมาอยเมืองซากสระหนองหลวง แล้วมีการสรางบ้าน
ี่
ี้
ี
ี่
แปงเมืองขึ้นใหม่ ในตำนานนเรยกท้าวยกุมกามว่า ท้าวยกุมกวามแก้ววงเมือง ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับ
อารกษ์บรรพชนของชาวไทยวนในพนที่จังหวัดอุตรดิตถ์เชอมตอกับตำบลบ้านตก อำเภอศรสัชนาลัย
ื้
ี
ึ
ื่
ั
่
จังหวัดสุโขทัย เรยกว่า ปู่พญาแก้ว พบว่ามีการตงศาลปู่พญาแก้วและถวายเครองสังเวยเป็นประจำ
ื่
ั้
ี
ั้
้
ู่
ุ
ุ
ทุกชมชน ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับชมชนดั้งเดิมที่อยในเส้นทางเดินทัพหรือการตงเมืองซากก็เป็นได เหตที่
ุ
สันนษฐานว่าบรเวณของเมืองลับแลจะเป็นเมืองซาก นอกจากตำนานพระเจ้ายอดคำทิพยที่เขียน
์
ิ
ิ
ื้
ปริวรรตเป็น ‘ทราก’ เมื่ออ่านควบ ทร อ่านเป็น ซ จึงตรงกับคำว่า ซาก แต่ในตำนานพนเมืองเชียงใหม่
้
ี้
์
ื่
ไดเขียนว่า ‘ซาก’ การที่เมืองนได้ชอว่าเมืองซากก็ด้วยตำนานพระเจ้ายอดคำทิพย กล่าวว่าปีก่อนที่
ิ
ี
พระญาไสลือ (กษัตรย์สุโขทัย) จะให้ท้าวยี่กุมกามเทครัวผู้คนจากเมืองเชยงรายลงมานั้นได้เกิดอุทกภัย
ี่
ั
ื้
้
ใหญ่จนทำให้เมืองส่วนเดิมได้รบความหายเป็น ‘ซาก’ ของอุทกภัย ท้าวยกุมกามจึงตองทำหนาที่ฟน
้
เมืองขึ้นใหม่ในคราวน อนงใน พงศาวดารโยนก ยงได้ระบุว่า ท้าวยกุมกามไปครองเมืองซาก (อย ู่
ึ่
ี้
ั
ี่
แม่น้ำซากแควยม) เมื่อดูจากรูปคำ ทราก อาจกรอนเป็น ชอลำนำในปัจจุบันเรียกว่า ห้วยแม่ราก มี
่
ื่
6
ี
่
ตนนำจากเทือกเขาลับแลแตไหลมาทางตะวันตกลงแม่นำยมที่ตำบลป่างิ้ว อำเภอศรสัชนาลัย จังหวัด
้
้
้
สุโขทัย จึงมีความเป็นไปได้ที่เมืองซากจะตรงกับอาณาบริเวณของเมืองลับแล
5 ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับ ๗๐๐ ปี. หน้า ๕๖
6 พระยาประชากิจกรจักร. พงศาวดารโยนก. หน้า ๓๑๕.
เมืองลับแล(ง) ประวัติศาสตร์และข้อค้นพบใหม่
หน้า ๙
