Page 24 - เมืองลับแล(ง)
P. 24
ศึกพระเป็นเจ้าแห่งสามโลกล้านนา
ุ
หลังจากที่พระมหาธรรมราชาธิราชที่ ๔ (บรมปาล) สวรรคต พระญายธิษฐิระ ผู้เป็นพระโอรส
ิ
้
ไดครองเมืองสองแคว (พษณุโลก) เมื่อ พ.ศ. ๑๙๙๔ ไดผิดใจกับสมเด็จพระราเมศวรบรมไตรโลกนาถ
้
ุ
ั้
์
ี
ั
กษัตริยกรงศรอโยธยา จึงขอถวายตวเป็น ‘ลูกพระเป็นเจ้า’ ทำให้ฝ่ายล้านนาซึ่งขณะนน เจ้าพระญา
้
้
มหาศรีสุธรรมติโลกราช ไดปกครองเมืองเชยงใหม่ เป็นกษัตรย์ลำดับที่ ๙ แห่งราชวงศมังราย ไดยก
์
ิ
ี
ั
ทัพใหญ่จากนครเชียงใหม่ผ่านมาทางเมืองแพร มาตามแนวเขาพลึง มาพกอย ‘แม่กลั้งซาวปลายวัน’
ู่
่
ี้
ึ่
ิ
้
บริเวณของแม่กลั้งนเป็นลำนำสายหนงของเทือกเขาพลึงไหลมารวมกับห้วยนำรดในเขตตำบลด่านนา
้
ขาม อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ (ตำบลด่านนาขามเป็นเขตพนที่เดิมของอำเภอลับแลก่อนตัดเขตไปอยู่ในเขต
ื้
ื่
อำเภอเมืองอุตรดิตถ์ พ.ศ. ๒๕๐๕) ปัจจุบันยงปรากฏชอของคำว่าแม่กั้งอย และอาจเป็นหมุดหมาย
ู่
7
ั
สำคัญของเส้นทางเดินทัพของเจ้าพระญาติโลกราช แล้วยกทัพผ่านเมืองฝาง เมืองทุ่งยั้ง ไปถึงเมืองสอง
แคว
ี
ิ
้
่
เมื่อฝ่ายล้านนารวบรวมไพรพลเมืองสองแคว (พษณุโลก) เรยบรอยแล้ว จึงจัดเป็นกอง
ั
ื้
ี
ี
่
ื่
คาราวาน เพอแห่แหนกลับยงเมืองเชยงใหม่ มีข้อนาสนใจคือ ตำนานพนเมืองเชยงใหม่ ระบุว่า “ให้
ู่
้
หมื่นนครแห่มาทางนำลึม” ซึ่งบ้านน้ำลืม ตั้งอยบริเวณ บ้านน้ำหลง ตำบลด่านนาขาม จังหวัด
อุตรดิตถ์ [“หลง” (ภาษาไทล้านนา) แปลว่า “ลืม”] บ้านน้ำหลงอยู่ไม่ไกลจากคลองแม่กั้ง มาก
นัก เป็นไปได้ว่าได้แห่แหนชาวสองแควและปากยมกลับมาเส้นทางเดิมผ่านช่องเขาพลึง นั่นเอง
ี
์
์
ิ
ในตำนานพระเจ้ายอดคำทิพยได้ระบุถึงพระนามของกษัตรยเชยงใหม่ว่า “พระญาติโลกะ
ราชาฟ้าฮ่าม” ด้วยได้รบไดอาณาบริเวณเมืองซากจากโอรสของท้าวยี่กุมกาม แล้วได้เมืองในเวลาช่วง
้
่
้
็
์
ใกล้ที่พระอาทิตยตกจึงให้สมญานามว่า ‘ฟ้าฮาม’ แปลว่า ท้องฟาสีแดงเรอชวงยามเยน แล้วปรากฏ
่
ื่
่
อารกษ์หลักเมืองกษัตรยแห่งลับแลในปกรณัมว่า ‘เจ้าฟ้าฮามกุมาร’ จึงมีความเป็นไปได้ที่อาจ
ั
ิ
์
หมายถึงบุคคลคนเดียวกัน
ื
หลังจากนั้นยังระบุว่าเจ้าพระญาติโลกราชไดให้ชื่อเมืองนใหม่ว่า “ลบแลง” หรอ “ลับแล” เมื่อ
ั
้
ี้
สอบถามความชาวเมืองว่าเป็นเชื้อญาติวงศ์เดียวกัน (เจ้าเมืองตอนนชื่อว่า เจ้าแก้วกุ้มหล้า มีฐานะเป็น
ี้
ิ
้
ี่
ลูกพ กับ เจ้าพระญาตโลกราช เป็นลูกผู้นอง ซึ่งท้าวยี่กุมกามมีฐานะเป็นลุงของเจ้าพระญาติโลกราช)
7 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๒๕ หน้า ๑๒๐๓ วันที่ ๑๐ มกราคม ๑๒๗ (พ.ศ.๒๔๕๑) “ประกาศยกเลิกหนังสือ
ั
สำคญเดิม สำหรับที่ดินตำบล...ตำบลบ้านด่านนาขาม ตำบลบ้านพันแหวน ตำบลต้นม่วง ตำบลไชยชุมพล ตำบลนา
โปง ตำบลห้วยใต้ ตำบลทงยง ตำบลน้ำทวม ตำบลแม่พลู ตำบลน้ำริด ตำบลไผ่ล้อม ตำบลยางกะได ตำบลบานคม
้
ุ้
ั้
่
่
ุ่
อำเภอลับแล แขวงเมืองพิไชย ”
เมืองลับแล(ง) ประวัติศาสตร์และข้อค้นพบใหม่
หน้า ๑๒
