Page 266 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 266
เป็นการกล่าวถึงในครั้งที่สมเด็จพระนารายณ์ยกทัพขึ้นมาเพื่อไปตีเมืองเชียงใหม่ ได้มาพักทัพที่เมือง
พิษณุโลก (สองแคว) ๒๐ วัน แล้วได้ยกทัพขึ้นมาพักที่เวียงลับแลงไชย แล้วสมเด็จพระนารายณ์ได้เสด็จไป
สักการะพระเจติยะ (วัดเจดีย์คีรีวิหาร) ที่สืบทอดมาตั้งแต่พระญาลือไทย (พระมหาธรรมราชาธิราช ที่ ๑ –
กษัตริย์สุโขทัย) แล้วเสด็จเข้าเวียงทางประตูผาแก้ว คือ ประตูทางเข้าเวียงทางทิศตะวันออก โดยมีขุนหาญกาบ
แสง (เจ้าเมืองลับแลงไชย) และชาวเมืองออกรับเสด็จสมเด็จพระนารายณ์ แล้วถวายเงิน ๑๐๐ เงิน เพื่อ
้
้
ิ
บูรณปฏิสังขรณ์พระวิหารวัดบุปผารามสวนดอกไม้สัก (วัดดอนสัก) ที่ตั้งอยู่ทางทศใต้ของเมือง ดวยเกิดตนไม้
ู้
สักต้นใหญ่ล้มลงทับที่วิหาร “พระญาใต้” คือ สมเด็จพระนารายณ์ได้สั่งให้เกณฑ์ผคนทั้งหลาย “เกียวดาหินดน
ิ
กี่จากวัดห่าว” คือให้นำอิฐมาก่อครอบพิหาร (วิหาร) ที่เปือย คลุมโขงพระเจ้า (คันธกุฎีวิหาร) ให้มีความมั่นคง
สวยงาม
น่าสังเกตคำว่า “ประตูผาแก้ว” สอดคล้องกับคำว่า “เชียงแก้ว” ที่ปรากฏในจารึกวัดเจดีย์คีรีวิหาร
แต่เมื่อตรวจสอบกับ พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา พบว่า “สมเด็จพระนารายณ ์
มหาราชจึงยกทัพมายังเมืองพิษณุโลกใน “วันอาทิตย์ แรม ๓ ค่ำ เดือนอ้าย และตั้งตำหนักตำบลช่องตาและ
้
ถวายสักการบูชาพระชินราช พระชินสีห์ และถวายพุทธสมโภชดวยมหรสพสามวัน” และเมื่อ “วันจันทร์ แรม
๒ ค่ำ เดือน ๓ พระบาทสมเด็จพระบรมบพิตรพระเจ้าช้างเผือกก็เสด็จพระราชดำเนินกรีธาพลแต่เมืองพระ
69
พิษณุโลกไปยังเมืองสุโขทัย และอยู่พระตำหนักตำบลธานี” จากข้อมูลนี้พบว่าสมเดจพระนารายณฯ พักทพ
ั
็
์
ิ
หลวงกว่า ๖๐ วัน (๒ เดือน) ที่เมืองพิษณุโลก ส่วนตำนานพระเจ้ายอดคำทพย์บอกไว้เพียง ๒๐ วันเท่านั้น และ
พระองค์ได้เสด็จยกทัพหลวงจากเมืองพิษณุโลกมายังเมืองสุโขทัย ต่างจากที่ตำนานพระเจ้ายอดคำทพย์บอกว่า
ิ
ออกจากเมืองพิษณุโลกแล้วมายังเมืองลับแลงไชย
เป็นที่น่าสังเกตว่าในการเสด็จเข้าเมืองลับแลงไชยของสมเด็จพระนารายณ์ฯ เหตุใดไม่เสด็จเข้าเวียง
ลับแลงไชยทางทศใต้แต่ยกทัพเข้าเวียงทางทศตะวันออก (ประตูผาแก้ว) แล้วจึงย้อนลงมาทวัดบุบผารามสวน
ิ
ี่
ิ
ดอกไม้สัก (วัดดอนสัก) ที่อยู่ทางทิศใต้ของเมือง
ในขณะนั้นเมืองเชียงใหม่เป็นเมืองขึ้นกับเมืองอังวะ และจีนฮ่อก็จะยกทัพไปตีเมืองอังวะเช่นกัน แต ่
เมื่อรู้ภายหลังว่าฮ่อไม่ได้เมืองอังวะแล้วถอยทัพกลับไป ฝ่ายเมืองเชียงใหม่จึงคิดกลับใจจะรบกับฝ่ายอยุธยา
และได้ล่อลวงทัพอยุธยาให้ช้าลง เพื่อส่งหนังสือไปยังเมืองอังวะให้มาช่วย กองทัพอังวะจึงถูกทัพของเจ้าพระยา
ี
โกษาธิบดี (เหล็ก) จัดการกองทัพอังวะจนพ่ายแพ้ไปไม่สามารถขึ้นมาชวยเมืองเชยงใหม่ได้ จากนั้นเจาพระยา
่
้
์
โกษาธิบดี (เหล็ก) ได้ป่วยลงและถึงแก่อนิจกรรม ใน พ.ศ. ๒๒๐๔ แล้ว พ.ศ. ๒๒๐๕ สมเด็จพระนารายณฯ
็
“โปรดให้นายปานเป็นเจ้าพระยาโกษาธิบดี แล้วให้เป็นแม่ทัพไปตีเมืองเชียงใหม่” แล้วทัพหลวงได้เสดจ
70
ขึ้นมายังเมืองเชียงใหม่ จนได้เมืองเชียงใหม่ในวันรุ่งขึ้นแล้ว “จับพระยาแสนหลวงเจ้าเมืองและบุตรภรรยาญาต ิ
69 พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม ๓, ๒๕๕๙, หน้า ๔๓ – ๔๕.
70 พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม ๓, ๒๕๕๙, หน้า ๗๖.
การวิเคราะห์วรรณกรรมเมืองลับแล
หน้า ๑๑๖
