Page 433 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 433
กล่าวโดยสรุปแล้ว เจ้าหมื่นด้งนครมาครองเมืองด้ง (บริเวณ ตำบลบ้านตึก อำเภอศรีสัชนาลัย
จังหวัดสุโขทัย) พ.ศ. ๒๐๐๒ – ๒๐๐๔ ได้ ๒ ปี ได้มาเป็นเจ้าเมืองเชลียง – เชียงชื่น (เมืองศรีสัชนาลัย)
้
พ.ศ. ๒๐๐๔ – ๒๐๑๗ เป็นเวลา ๑๓ ปี รวมแล้วเจ้าหมื่นด้งนครมาปกครองเมืองดงและเมืองเชลียง (เชียง
ชื่น) ทั้งหมด ๑๕ ปี
๑๔. บทบาทของนางเมืองหมื่นด้งนคร
หลังจากการสิ้นไปของหมื่นด้งนคร ยวนพ่าย โคลงดั้น ได้กล่าวถึงบทบาทของนางเมืองไว้ในโคลงบทท ี่
1
๑๒๕ ว่า
๏ บัดนั้นเชียงชื่นเศร้า ศรีสาว แลนา
นางหมื่นนลเมืองสวน ตอกดิ้น
พลเมืองทังเมืองชาว เชียงใหม่ นั้นนา
ประจากเจ็บเพียงหวิ้น หว่าแด
เมื่อชาวเชียงชื่นทราบข่าวการถึงอนิจกรรมของหมื่นด้งนครก็อาลัยเป็นที่สุด นางหมื่นนลเมือง
(ภรรยาหมื่นด้ง) ฟังข่าวแล้วเหมือนถูกตีจนดิ้น ก็ร้องไห้คร่ำครวญเป็นการใหญ่ ชาวเมืองเชียงชื่นและชาวเมือง
เชียงใหม่ (รวมถึงเมืองนครเขลางค์) ก็เจ็บดั่งตนถูกฆ่าเช่นเดียวกับหมื่นด้งนคร โคลงบทนี้ทำให้เห็นว่าหมืนด้ง
่
นครเป็นที่รักของชาวเมืองทุกเมืองรวมถึงทหารหาญที่ร่วมออกศึกร่วมกันมา
คำว่า “นล” (ภาษาบาลี) แปลว่า “ดอกบัว” และในภาษาไทยเหนือ (ล้านนา) ยังพบการใช้คำว่า
“พ้าน / ป้าน” แปลว่า “ดอกบัวสาย” อีกด้วย จึงพ้องกับชื่อของนางเทวีหมื่นด้งนครใน ตำนานพระเจายอด
2
้
คำทิพย์ คือ “นางอั้วป้านคำ” ที่หมายถึง ลูกสาวคนที่ ๕ ของครอบครัว ในความเชื่อของวัฒนธรรมลุ่มน้ำโขง
คงจะเชื่อว่าลูกสาวคนที่ ๕ ของครอบครัวควรจะได้เป็น “ชายา” หรือ “นางพญา” ของเมืองอื่น ดังที่ปรากฏชื่อ
นางอั้วคำคอนเมือง ธิดาเจ้าเมืองเงินยาง ใน ตำนานท้าวฮุ่งท้าวเจือง, นางอั้วมิ่งจอมเมือง พระชายาของเจ้าลาว
เมง คือ เป็นพระราชมารดาในพระญามังรายหลวง แห่งล้านนา, นางอั้วเชียงแสนและนางอั้วสิม พระชายาใน
พระญางำเมือง แห่งพะเยา
1 ฉันทิชย์ กระแสสินธุ์, ๒๕๑๓, หน้า ๑๘๕.
2 อุดม รุ่งเรืองศรี. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทย
พาณิชย์, ๒๕๔๒, หน้า ๔๖๕๙.
เจ้าหมื่นด้งนคร : ผีอารักษ์ และมายาคติทางประวัติศาสตร์
หน้า ๔๙
