Page 155 - การประชุม HACC Forum ครั้งที่ 13

151

06-16 Poster Presentation

ชื่อเรื่อง : พัฒนางานดูแลหญิงหลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ปีงบประมาณ 2562
ผู้นำเสนอ : นันทนา จันทะดวง

E-mail : waewnantana.2524@gmail.com เบอร์โทรศัพท์ที่ทำงาน : 0 4433 9083 ต่อ 213
เบอร์โทรศัพท์มือถือ : 06 3051 4492 ID line : waewnantana
หน่วยงาน : โรงพยาบาลแก้งสนามนาง จังหวัดนครราชสีมา

ความเป็นมาและความสำคัญ : กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกได้เริ่มให้บริการหญิงหลังคลอด
ตั้งแต่ ปี 2556 พบว่าบทบาทของงานแพทย์แผนไทยมีเพียงรับ consult จากงานห้องคลอด เพื่อให้แพทย์แผนไทยไป
ให้บริการประคบเต้านมหญิงหลังคลอดที่มีอาการคัดตึงเต้านม น้ำนมยังไม่ไหล เท่านั้น ดังนั้นเพื่อให้หญิงหลังคลอด
เข้าถึงบริการแพทย์แผนไทยมากขึ้น ทางกลุ่มงานจึงได้พัฒนางานดูแลหญิงหลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย
ขึ้น

กิจกรรมการพัฒนา : ปี 2556-2558 เป็นช่วงแรกที่มีการให้บริการหญิงหลังของกลุ่มงานการแพทย์แผนไทยโดย
ช่วงแรกๆนั้นมีเพียงการให้บริการการประคบเต้านมเพื่อกระตุ้นการไหลของน้ำนมเพียงอย่างเดียว เนื่องด้วยติดปัญหา
ว่าเจ้าหน้าที่มีข้อจำกัดยังไม่มีใบประกอบโรคศิลปะจึงไม่สามารถให้บริการอย่างอื่นได้ในคนไข้หญิงหลังคลอด ในช่วงปี
นี้จึงเป็นเหตุผลสำคัญในการพัฒนาบุคลากรให้จบปริญญาตรีและสอบใบประกอบโรคศิลปะให้ผ่าน ปี 2559-2560
หลังจากพัฒนาบุคลากรให้มีคุณสมบัติครบตามเกณฑ์การให้บริการของ สปสช.กำหนด จึงได้เพิ่มบริการดูแลหญิงหลัง
คลอดทั้ง 5 กิจกรรม โดยการนัดหญิงหลังคลอดมารับบริการที่ห้องแพทย์แผนไทย ผลพบว่าตามนัดคนไข้ไม่ตามนัด
เลย ในปี 2561 บทบาทของงานแพทย์แผนไทยยังเป็นการให้การประคบสมุนไพรเพื่อกระตุ้นน้ำนมให้ไหล โดยการรับ
consult จากงานห้องคลอด เท่านั้น ดังนั้นเพื่อให้หญิงหลังคลอดรับรู้ว่ามีทั้ง 5 กิจกรรมของกลุ่มงาน จึงเพิ่มการ

ประชาสัมพันธ์เพิ่มขึ้น กลุ่มหญิงตั้งครรภ์(โรงเรียนพ่อแม่)ทุกสัปดาห์ที่ 3 ของเดือน และจากสรุปผลงานประจำปีพบว่า
หญิงหลังคลอดกลับมารับบริการหลังคลอดที่แผนกเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อย การเข้าถึงบริการแพทย์แผนไทยในกลุ่มหญิง
หลังคลอดยังไม่สามารถเข้าถึงบริการได้มากขึ้น ปี 2562 เพื่อหามาตรการเพื่อเพิ่มจำนวนและเพิ่มการเข้าถึงบริการ
แผนไทยในกลุ่มหญิงหลังคลอด ดังนั้น จึงมีความจำเป็นให้ทางกลุ่มงานแพทย์แผนไทยออกให้บริการหญิงหลังคลอด
เชิงรุก คือการลงเยี่ยมบ้าน โดยข้อมูลหญิงหลังคลอดได้รับความร่วมมือจาก งาน HHC ที่ส่งรายชื่อในกลุ่มไลน์ของงาน
เยี่ยมบ้าน และกลุ่มงานได้นำรายชื่อหญิงหลังคลอดจากงาน HHC มาเป็นเป้าหมายในการลงเยี่ยมบ้านในปีนี้ ผลพบว่า
หญิงหลังคลอดได้รับบริการหลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยเพิ่มขึ้นจากการลงเยี่ยมบ้าน และจากการ
สอบถามเหตุผลที่หญิงหลังคลอดไม่มาตามนัดแพทย์แผนไทย เนื่องจากไม่มีคนเลี้ยงบุตรในช่วงที่จะไปรับบริการแผน
ไทย เดินทางลำบาก ระยะทางไกล ไม่มีรถ ไม่มีเงินค่ารถ

การวัดผลและผลของการเปลี่ยนแปลง : จากปี 2560 -2562 หลังจากได้พัฒนางานดูแลหญิงหลังคลอดพบว่า มี
แนวโน้มว่าผู้รับบริการเพิ่มขึ้น ปี 2560 ผู้รับบริการจำนวน 2 คน 5 กิจกรรม ปี 2561 ผู้รับบริการจำนวน 3 คน 6
กิจกรรม ปี 2562 ผู้รับบริการจำนวน 35 คน 167 กิจกรรม
บทเรียนที่ได้รับ : การพัฒนางานไม่มีที่สิ้นสุด ถึงแม้จะเพิ่มการเข้าถึงบริการแพทย์แผนไทยในกลุ่มหญิงหลังคลอดได้
แต่พบว่า จากกิจกรรมที่ทางกลุ่มงานได้ให้บริการไป ทาง รพ.ควรได้รับเงินจัดสรรจาก สปสช. เป็นเงินจำนวน 83,500
บาท แต่ได้รับการจัดสรรงบประมาณจากการให้บริการหลังคลอด เพียง 8 ครั้ง เป็นเงิน 4,000 บาทเท่านั้น จาก
ผลงานจำนวน 167 ครั้ง ดังนั้นสิ่งที่ต้องพัฒนาต่อยอด คือ การลงข้อมูลในระบบ HosXp และหาสาเหตุว่าเหตุใดจึง

รายงานไม่ขึ้น
คำสำคัญ : การบริบาลหญิงหลังคลอดด้วยการนวดไทย ประคบสมุนไพร อบสมุนไพรหรือการเข้ากระโจม การทับ
หม้อเกลือ และแนะนำการดูแลหญิงหลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย