Page 79 - STAV broj 209

Teško će se u budućnosti moći bilo šta napisati o hadži Mujagi Merhemiću,
ali i o tradiciji mesnevihanstva u 20. stoljeću a da se ne konsultira Kruškina
knjiga “Mesnevihan i dobrotvor: Hadži Mujaga Merhemić”. Ova će knjiga,
zbog svoje relevantnosti, naučnosti i ozbiljnosti, zasigurno ostati krunski
izvor za rekonstruiranje biografije Merhemića, uprkos tome što su o ovom
velikanu mnogi pisali

je i Mujo i Mustafa, i perzijske književnosti, autoru velikog Handžić); Bostan šejha Sadija Širazija (od
Halil i Hrnjica, i aga broja tariha na kojima se potpisivao kao 31. marta 1941. do 15. juna 1942. godine.
i hadžija, i hodža i su- Hajri ili Merhemi. Njegova široka erudi- Tokom prevođenja i tumačenja Bostana
fija, dert i sevdah; me- cija bila je od koristi svima koji su tražili nacistička Njemačka napala je Jugosla-
cena i bonluk Bosne, da se napiju s izvora spoznaje klasične viju i bombardirala kuću hadži Mujage
njena povijest i sudbi- islamske književnosti. “Preko pedeset kraj Latinske ćuprije, istu onu u kojoj je
na”, zapisao je u Pred- godina kuća hadži Mujage Merhemića reis Džemaluddin efendija Čaušević od
govoru hadži Šaban bila je pravi narodni univerzitet”, isti- 1917. do 1928. držao dersove iz Mesnevije.
Gadžo, pjesnički sa- če Kruško. Hadži Mujaga je nakon bombardiranja
žimajući u posljednje Baš zbog toga što su u nju svi bili pretraživao ruševine tragajući za ruko-
dvije rečenice vrline dobrodošli, nekima bi se moglo učiniti pisima knjiga, ne obazirući se na mate-
Mujagine i sve aso- da je kuća hadži Mujage bila na margini rijalnu štetu načinjenu samom objektu
cijacije koje nahrle duhovnog, kulturnog i društvenog živo- i drugim materijalnim vrijednostima u
pred spomenom nje- ta. Ipak, imena onih koji su dolazili na njemu) i Mesneviju Mevlane Dželalud-
gova imena. Cijela bi dersove i akademije povodom značajnih dina Rumija.
se knjiga mogla čitati datuma iz islamske povijesti svjedoče Dersovi prevođenja i tumačenja Me-
kao faktografska ra- da se u kući hadži Mujage okupljala sa- snevije u kući hadži Mujage otpočeli su
zrada ove dvije re- rajevska intelektualna elita tog vreme- 6. jula 1942. godine, kada je Mehmed ef.
čenice, kao tefsir na na. Među slušaocima njegovih dersova Handžić održao uvodno predavanje na
Gadžin Predgovor, u bili su Halid ef. Hadžimulić, Fejzullah arapskom jeziku. Naredne sedmice, u
kojem Kruško zna- ef. Hadžibajrić, Mehmed Mujezinović, srijedu 13. jula, hadži Mujaga je održao
lački pripovijeda o Ćamil ef. Silajdžić, Esad ef. Sabrihafizo- svoje prvo predavanje iz Mesnevije, ne
Mujagi, navodeći sve vić, Abdulah ef. Fočak, Hamdija Čemo, prekidajući to sve do svoje smrti 1959.
dostupne, autentične šejh Halid Salihagić... Povodom derso- godine. Komunistička vlast zabranila je
i relevantne pojedi- va u njegovoj kući okupljali su se i reis 1947. godine veća okupljanja po kuća-
nosti o njegovom ži- Džemaluddin ef. Čaušević, reis Teufik ef. ma, pa su od tada dersovi Mesnevije ka-
votu i djelu. Azabagić, Ahmed ef. Burek, Mehmed ef. zivani pred užim krugom, sastavljenim
Knjiga je kon- Handžić i drugi velikani tog vremena. od samo četiri slušaoca: starim hodžom
ceptualno uređena u Abdulahom ef. Fočakom, Fejzulahom ef.
šest većih poglavlja: TUMAČ PERZIJSKIH KLASIKA Hadžibajrićom, hfz. Esadom Sabrihafi-
o porijeklu i trgovini Kako navodi Kruško, hadži Mujaga zovićem i Mehmedom Mujezinovićem.
porodice Merhemić; je u muškoj avliji svoje kuće 1935. godine Kruško navodi detalje i pojedinosti
životopisu hadži Mujage; njegovim du- sagradio posebnu prostoriju, dergah, koju vezane za održavanje dersova u narednom
hovnim i moralnim vrlinama; ilumskom su posjetioci nazivali dershanom. U svojoj desetljeću, a jedan od tih detalja možda
(naučnom) radu; stavu hadži Mujage o je kući hadži Mujaga redovito organizi- je i najbolji svjedok ljubavi Mujaginoj
iseljavanju Bošnjaka u Osmansko car- rao svečanosti povodom odabranih dana prema Mesneviji: “Jednu godinu je ders
stvo i druge države; i o bošnjačkim tra- islamskog kalendara na kojima su se čitali održavan naizmjenično kod Fejzulla-
dicionalistima i njihovom odnosu pre- klasični spjevovi kao što su Miradžija i ha ef. Hadžibajrića, Abdulaha ef. Foča-
ma sunnetu. Tematski spektar poglavlja Bedrija. Hadži Mujaga je čitao, prevodio ka i Mehmeda ef. Mujezinovića. Hadži
nagovještava da knjiga Mesnevihan i do- i tumačio perzijske klasike: Pendnamu Mujaga je u ruksaku na leđima nosio
brotvor: Hadži Mujaga Merhemić, pored šejha Feriduddina Attara (moralno-di- Mesneviju jer je hodao s dva štapa. Ovo
rekonstruiranja biografije jednog kolosa daktički spjev sufijske etike, od jeseni je primjer istinske ljubavi prema ovome
vjerskog, društvenog, duhovnog i kul- 1933. do 29. maja 1935); Ðulistan šejha djelu”, piše Kruško.
turnog života Sarajeva u prvoj polovini Sadija Širazija (dersovi su održavani su- Tumačenje i prevođenje završnog,
20. stoljeća, ilustrira i društveni i inte- botom uvečer, a prevođenje i tumačenje sedmog toma Mesnevije hadži Mujaga je
lektualni kontekst u kojem je djelovao završeno je 1938. godine); Divan Hafiza okončao 13. februara 1958. godine, ali je
hadži Mujaga. To je posebno izraženo u Širazija (Hadži Mujaga je počeo prevodi- odmah počeo iznova, od prvog toma, ovog
poglavlju o njegovom ilumskom radu. ti i tumačiti Divan 18. decembra 1938, a puta koristeći se i turskim komentarom
Iako je Hadži Mujaga ostavljao dojam dersovi su završeni 24. marta 1941. godi- Abidin-paše. Svoj posljednji ders održao
veoma skromnog i samozatajnog čovje- ne. Dersovi su održavani ponedjeljkom je 3. marta 1959. godine, tačno dvadeset
ka, kako piše Kruško, on je bio veoma uvečer, a na njih su redovno dolazili Fej- dana prije nego je njegova plemenita duša
obrazovana i višestruko talentirana osoba. zullah ef. Hadžibajrić, Hamdija Čemo i napustila prolaznost i zaputila se u susret
O tome ponajbolje svjedoči činjenica da Mehmed Mujezinović. Na dersove iz Di- svom Gospodaru, da od Mevlane Rumija
je riječ o poligloti, prevodiocu klasične vana povremeno je dolazio i Mehmed ef. sluša dersove Mesnevije. n

STAV 7/3/2019 79