Page 18 - STAV broj 414

ni nema evropsku građansku historiju);
on nije protiv vladarske nadmoći kraljeva
i svoje porodice, on nije za pravo vlastele
na pobunu protiv kralja – kao u mađarskoj
Zlatnoj buli... Za njega je ropstvo biblijsko
stanje koje on želi da reguliše kako bi izjed-
načio postupke prema robovima u Raškoj
sa Romejom (Vizantijom).“

SVETOSAVLJE KAO
POLITIČKI PROJEKAT
Sava je književnik. „Ne, Sava nije knji-
ževnik jer nije napisao nijedno književno
djelo: ni bajku, ni basnu, ni pripovijetku,
ni komediju, ni tragediju, ni ep, niti roman.
Jedini prividno necrkveni tekst koji je na-
pisao je trebalo da bude biografija njego-
vog nepismenog oca čiji je život politički
spasavao gurajući ga u manastir. Taj tekst
se sastoji od jednog procenta stvarnih bio-
grafskih podataka o Stevanu Nemanji i od
99 procenata Savinog panegiričkog mode-
liranja svog oca kao novog Hrista opisanog
pristrasnim patosom odvratne popovske svi pobornici Velike Srbije ma gdje živje- pravoslavnu crkvu i makar potvrdio svoje
slatkorječivosti. Da i Stevan Prvovenčani li. Otuda ujedinjene pravoslavne eparhije priznanje Crnogorske pravoslavne crkve
nije napisao svoju biografiju o ocu Nema- biraju ekspanzionističko ime za sebe. One iz XIX vijeka. I nema govora da će Srpska
nji, mi bi o raškom županu malo znali.“ neće Pravoslavnu crkvu u Srbiji već Srpsku pravoslavna crkva prestati da koristi Srbe
Sava je stvorio „svetosavlje kao teološku pravoslavnu crkvu na prostoru Jugoslavije van Srbije u jugoslovenskom prostoru radi
doktrinu“. „Ne, Sava nije stvorio ‘svetosa- i univerzalnom prostoru svijeta. Dobijeni podrivanja političke stabilnosti napadnu-
vlje’ već su ‘svetosavlje’ formirale srbijan- tomos od vaseljenskog patrijarha za ime i tih država. Nema nijednog ozbiljnog znaka
sko-hercegovačke nacionalističke vladike područje rada Srpske pravoslavne crkve u da će se ijedna srpska pravoslavna eparhija
30-ih godina XX vijeka u Beogradu kao 1922. godini kanonski je osigurao da ova van Srbije odcjepiti od beogradskog štaba
političku i religijsku zaštitu srbijanskog crkva izađe van granica prethodne Kra- i osamostaliti ka autokefalnosti. Srpska
gospodstva nad drugim Srbima i ‘pravu’ ljevine Srbije s obzirom na širinu Jugosla- pravoslavna crkva je danas izuzetno jaka
šumadijske Srbije na teritorije drugih Srba vije (Kraljevine SHS) i prelazi na sva po- budući da je dio politike Velike Srbije be-
u ime kultnog nemanjićkog sveca koji sa dručja u Jugoslaviji gdje živi pravoslavno ogradske vlade. Ona manevriše sa velikim
tim nema nikakve veze. Navodno svetosa- stanovništvo srpske i druge nacionalnosti. samopouzdanjem sa protivrječnim argu-
vlje je politička doktrina ekspanzije i učvr- Ujedinjavanje svih prethodnih nezavisnih mentima zato što ima podršku Vlade Srbije
šćivanja organizacije Srpske pravoslavne eparhija van Srbije u jednu patrijaršiju pod koja se drži jezuitske politike ‘mača s me-
crkve na teritoriji Jugoslavije poslije Pr- upravom Beograda (tobože Pećke patrijar- dom: bićeš onoliko autokefalan koliko te
vog svjetskog rata. Stvaranje Jugoslavije šije) je u Jugoslaviji politički poduprto po- tvoj vladar brani i brani svoju teritoriju od
je bila idealna prilika da formirana Srpska sebno Aleksandrom I Karađorđevićem, bez drugog vladara i njegove crkve’. Sam Sava
pravoslavna crkva 1920. godine nesmetano koga ono ne bi uspjelo. Aleksandar je Jugo- nije bio srpski nacionalista već raški ute-
širi svoju administrativnu mrežu i zahva- slaviju shvatao kao nevidljivu Srbiju pod meljivač Žičke arhiepiskopije otrgnute od
ćene teritorije konzervira za Srbiju u slu- kontrolom srbijanskih oficira. Nema govo- Ohridske nadbiskupije pod Grcima. On je
čaju raspada ‘trojedne kraljevine’. Širenje ra da će se Srpska pravoslavna crkva zbog 700 godine poslije smrti zloupotrijebljen od
Srpske pravoslavne crkve po ‘srpskim’ ze- raspada Jugoslavije vratiti unutar granica srpskih biskupa i studenata Bogoslovskog
mljama van šumadijskog jezgra teritorije Srbije. Nema govora da će ona promijeniti fakulteta radi kolonijalne politike Beograda
kneževine Srbije (iz autokefalne Beograd- svoje ime. Nema govora da će ona presta- i otimanja spoljnih teritorija u korist Srbije.
ske mitropolije od 1879. godine) je puza- ti da negira nacionalno biće Crnogoraca i Pokažite mi ijedan tekst, ijednu rečenicu
jući oblik budućeg teritorijalnog prošire- Makedonaca i neće sa tim prestati makar gdje je Sava rekao da je on nacionalno Sr-
nja države Srbije. Naprijed ide Crkva a za vaseljenski patrijarh opozvao tomos iz 1922. bin i pokažite mi u Savinoj biografiji Ste-
njom stiže vojska. Stoga svetosavlje štite godine, i makar on priznao Makedonsku vana Nemanje ijednu rečenicu gdje je Sava
nazvao nemanjićke župne posjede Srbijom
i objavio program ‘svetosavskog ujedinje-
nja’ od Budima do Soluna i od Banata do
„Ne, Sava nije književnik jer nije napisao nijedno Jadrana. On ne govori o srpskoj naciji niti
književno djelo: ni bajku, ni basnu, ni pripovijetku, ni zna da država može biti išta drugo do svo-
jina njegove porodice napunjena krotkim
komediju, ni tragediju, ni ep, niti roman. Jedini prividno hrišćanskim narodom. Njegova država nije
srpska već nemanjićka, a Srbi su sporadično
necrkveni tekst koji je napisao je trebalo da bude ime za podanike. Svetosavlje je ime za po-
biografija njegovog nepismenog oca čiji je život politički litički program Crkve iz XX vijeka i ništa
više. Ono što je Velika Srbija za političare,
spasavao gurajući ga u manastir.“ to je svetosavlje za popove.“ n

18 10/2/2023 STAV