Page 47 - STAV broj 412

kako su punjene grobnice kakvo je Lani- oblasti postale su sastavni dijelovi Srpske
šte, moramo se vratiti tri decenije unazad. Republike BiH.
Uspostavom ARK-a SDS imala je pri-
LEGALIZIRANJE GENOCIDA marni cilj uspostavu etnički čistog prosto-
SDS BiH je početkom 1991. godine, ra na prostoru Bosanske krajine i njeno
po uzoru na takozvane srpske oblasti u povezivanje s ostalim “srpskim” prosto-
Hrvatskoj, počeo s pripremama i realiza- rima u zajedničku državu. Čelnici ARK-a
cijom programa regionalizacije, što je bio su bili nosioci politike koja je rezultirala
konačni cilj provođenja Strateškog plana. genocidom i masovnim zločinima protiv
Glavni zadatak SDS-a bio je stvoriti regije čovječnosti i međunarodnog prava. Zbog
i oblasti pod kontrolom Srba na način da zločina koji su počinjeni na području Bo-
mjesta i općine u kojima su živjeli Srbi po- sanske krajine, kao jedan od čelnih funk-
veže u regije i oblasti. Cilj osnivanja para- cionera pravomoćno je pred MKSJ osuđen
lelnih organe vlasti bio je da se ti prostori Radoslav Brđanin, dok je protiv Stojana
izdvoje kao posebne političke cjeline koje Župljanina postupak pred MKSJ u toku.
nisu pod kontrolom legalnih i legitimnih Osnivanjem srpskih regija i oblasti u
organa vlasti SR BiH. Ovim činom SDS BiH u jesen 1991. godine nametnula se
je otpočeo s procesom stvaranja etničkih potreba za formiranjem operativnih tijela
ekskluziviteta, odnosno etnički čiste srp- koja će provoditi odluke koje su donosile
ske države, piše Mujo Begić u svom radu skupštine tih regionalnih zajednica. Prvi
Genocid u Ključu. regionalni krizni štab ARK-a osnovan je u
Inicijativa za osnivanje zajednice opći- tajnosti 22. januara 1992. godine, a osniva- Posmrtni ostaci Amile Džaferagić
na stranačku podršku dobila je na sastan- nje je formalizirano 5. maja 1992. godine.
ku Regionalnog odbora SDS-a održanom Krizni štab ARK-a imao je 17 članova,
7. aprila 1991. godine, čime je zvanično a Radoslav Brđanin je izabran za predsjed-
otpočelo osnivanje Zajednice opština nika. Odlukom Izvršnog vijeća ARK-a od
Bosanske krajine (ZOBK). Ova odluka 5. maja 1992. godine imenovan je “Ratni
Regionalnog odbora SDS-a bila je osnova štab Autonomne regije Krajina, koji su sa-
da već 10. aprila 1991. godine skupštine činjavali Radoslav Brđanin (predsjednik);
opština s većinom srpskog stanovništva potpukovnik Milorad Sajić (potpredsjed-
(Čelinac, Srbac, Ključ, Titov Drvar i Bo- nik); Vojo Kuprešanin, Nikola Erceg, Pre-
sanski Petrovac) glasaju za priključenje drag Radić, dr. Radislav Vukić, dr. Milovan
još nepostojećoj ZOBK-u. Ostale općine Milanović, general Momir Talić, major
sa srpskom većinom (Bosanska Gradiška, Zoran Jokić, Stojan Župljanin, dr. Rajko
Bosansko Grahovo, Bosanska Dubica, Lak- Kuzmanović, Milan Puvačić, Jovo Rosić,
taši, Prnjavor, Glamoč i Skender-Vakuf) Slobodan Dubočanin, Nenad Stevandić,
priključuju se 11. i 12. aprila 1991. godine. Đuro Bulić, Nedeljko Kesić.
Osnivačkom skupštinom od 25. apri- Stojan Župljanin bio je načelnik ba-
la 1991. godine osnovana je ZOBK, a 14 njalučkog CSB-a; Rajko Kuzmanović je
općina je dalo saglasnost za priključenje bio rektor Univerziteta u Banjoj Luci; za-
zajednici. Za predsjednika Skupštine ZO- mijenio ga je Dragoljub Mirjanić, kasnije
BK-a izabran je Vojo Kuprešanin, dok je je imenovan za vršioca dužnosti rektora
za prvog potpredsjednika izabran Rado- Univerziteta u Banjoj Luci. Milan Puvačić
slav Brđanin, a za drugog potpredsjednika je bio javni tužilac u Banjoj Luci, a Jovo
Dragan Knežević. U svim općinama koje Rosić je bio predsjednik suda u Banjoj
su dale saglasnost na osnivanje ZOBK-a Luci, Nenad Stevandić je bio načelnik
na vlasti je bila SDS i Srbi su činili ap- Srpskih odbrambenih snaga (SOS). Da- Zapisnik o utvrđivanju identiteta Amile Džaferagić
solutno većinsko stanovništvo prema re- nas je predsjednik narodne Skupštine Rs.
zultatima popisa iz 1991. godine. Nakon Krizni štab ARK-a, a kasnije Ratno
osnivanja ZOBK-a, i u drugim dijelovima predsjedništvo ARK-a, bio je najviši or-
počinje teći formiranje ovih neustavnih gan vlasti u ARK-u, s de facto nadležno-
kategorija. Skupština ZOBK-a se na svojoj šću nad općinama, policijom i velikim
7. sjednici, održanoj 16. septembra 1991. utjecajem nad vojskom i srpskim para-
godine, transformisala u Autonomnu re- vojnim grupama. Uputstva i smjernice
giju Krajina (ARK). za rad Krizni štab ARK-a dobivao je od
Skupština takozvane Srpske Repu- Srpske Republike BiH i SDS-a BiH. Iz-
blike BiH je na svojoj drugoj sjednici vršni odbor SDS-a postavio je Radislava
21. novembra 1991. godine verifikovala Vukića za koordinatora ARK-a. Krizni
osnivanje ARK-a i još četiri srpske au- štab ARK-a direktno je rukovodio poli-
tonomne oblasti. Dana 9. januara 1992. cijskim snagama i imao de facto nadlež-
godine proglašena je “Republika srpskog nosti, Stojan Župljanin, načelnik CSB-a,
naroda Bosne i Hercegovine”, koju su či- bio je član Kriznog štaba ARK-a. Na voj- Kada je Ključ u pitanju, odmah nakon
nile takozvane srpske autonomne regije i nom planu saradnja između srpskih voj- donošenja Odluke o pripajanju ARK-u
oblasti, uključujući ARK-a. Ovim činom nih jedinica i Kriznog štaba ARK-a bila mijenja se naziv općine i dodaje se pre-
ARK-a i druge četiri srpske autonomne je svakodnevna. fiks “srpska” i tako Ključ postaje Srpska

STAV 27/1/2023 47