Page 6 - Moje zdravlje 06.07.2016

6

SVE ŠTO NISTE ZNALI O TEČNOSTI KOJA ŽIVOT ZNAČI

PIŠE JASMIN NIKŠIĆ, bachelor
zdravstvene njege i terapije

ako se sva krv sastoji od
istih osnovnih elemenata,
postoje različite grupe koje
Isu utvrđene prisutnošću ili
odsutnošću određenih antige-
na. Krvna grupa je nasljedna
i nepromjenjiva karakteristika
ljudi i grupiše se u četiri vrste:
A, B, AB i 0. Svaka oznaka ili
slovo odnosi se na vrstu anti-
gena ili proteina na površini
crvenih krvnih zrnaca, tako da
jedna osoba može imati krvnu
grupu A+, A-, B+, B-, AB+,
AB-, 0+ ili 0- .
Univerzalni davalac
Veoma je važno poznavati vla-
stitu, ali i krvne grupe članova
porodice i kruga prijatelja, po-
sebno u slučajevima nesreće.
Važnost poznavanja krvne grupe
naročito se ogleda tokom trans-
fuzije krvi, jer ako se radi o A ili
B grupi, i krv koja se daje nema
iste antigene i crvene krvne ćeli-
je osobe koja je prima, antitijela
primatelja će je prepoznati kao
stranu, napasti je i uništiti cr-
vene ćelije, a ta reakcija može
imati vrlo ozbiljne posljedice
po zdravlje.
U eritrocitima osoba koje
imaju krvnu grupu 0 nema ni-
kakvog faktora koji bi razarao
tuđu krv, pa je one mogu dava-
ti svim ostalim grupama, ali is- Krv je temelj zdravlja
ključivo primati samo krv grupe
kojoj pripada.
Suprotno njima, u eritricoti-
ma krvne grupe AB postoje
faktori i A i B koji razaraju krv Krvna grupa je nasljedna i nepromjenjiva karakteristika ljudi i grupiše se u
drugih grupa. Osobe koje ima-
ju AB grupu krv mogu dobiti četiri vrste: A, B, AB i 0. Važno je poznavati vlastitu, ali i grupe članova porodice

DAVALAC PRIMALAC
PRIJE DARIVANJA ODREĐUJE SE
VRIJEDNOST HEMOGLOBINA

- Crveni krvni pigment koji prenosi kisik po organizmu. Nalazi
se u crvenim krvnim zrncima (eritrocitima).
HEMOGLOBIN TEST
Prikaz potencijalnih krvnih grupa koje osobe mogu naslijediti - Kako biste mogli dati krv, nivo hemoglobina mora biti iznad:
135 g/L za muškarce I 125 g/L za žene.
od svakog, ali je oni mogu dati grupa AB naziva se univerzal-
samo osobi iste krvne grupe. nim primaocem jer ima obje RAZLOZI SNIŽENOG HEMOGLOBINA
Nulta krvna grupa se naziva vrste bjelančevina na membra- - Zdrave osobe imaju prirodno niži nivo hemoglobina u od-
i univerzalnim davaocem zbog ni eritrocita, pa ni protiv jedne nosu na nivo potreban za davanje krvi.
toga što nema ni A ni B bjelan- neće reagirati. - Zbog sniženog nivoa željeza koji je sastavni dio hemoglobina.
čevine na površini eritrocita. Na površini eritrocita su bje- - Određena stanja i oboljenja mogu izazvati sniženje nivoa
Ona neće izazvati reakcije bilo lančevine koje su specifične za hemoglobina u krvi.
koje krvne grupe. sva ku krvnu grupu. Grupa A
Za razliku od toga, krvna ima jednu vrstu, B drugu, AB KAKO POPRAVITI NIVO HEMOGLOBINA?
obje, a nulta nema ni- - Jedite namirnice bogate željezom: crveno meso, džigerica, bu-
DOBROVOLJNE DAVAOCE DRUŠTVO VREDNOVALO jednu vrstu bje- brezi, ulje, riba (tunjevina i sardina), kakao, jaja, orašasti plodo-
lančevina.
vi, integralni hljeb, suho voće, grah, leća, svježe zeleno povrće.
Plaćeno odsustvo, oslobođeni PRIZNANJA Osim VAŽNOST VITAMINA C
troškova participacije za liječenje Crveni križ FBiH od 1997. go- bjelan- - Poboljšava iskorištenost željeza iz svježih namirnica.
čevina,
dine dodjeljuje priznanja višestru- koji -
Dobrovoljni davaoci, osim ličnog zadovoljstva i osjećaja da tim postupkom po- kim davaocima krvi. ma se prvi put pronađena. Oni koji je pozitivno, što se u medicini zove
mažu u ublažavanju patnji i spašavanju ljudskih života, imaju i određene po- Zlatni znak dodjeljuje se onima odre- u svojim ćelijama imaju su Rh Rh inkompatibilnost.
godnosti. Tako je za svako davanje krvi osobi osiguran zahvalni obrok, te zako- koji su krv dali 100 i više puta, a đuje pozitivni, a oni koji je nemaju Za vrijeme trudnoće ili po-
nom propisane pogodnosti: Srebrena plaketa onima koji su kojoj Rh negativni. roda Rh pozitivna krv djeteta
1. Dobrovoljni davalac koji je osiguran, a dao je krv deset i više puta, oslobođen ovu dragocjenu tečnost dali krvnoj Oko 85 posto populacije u svi- može se pomiješati sa Rh ne-
je plaćanja participacije za troškove korištenja pojedinih vidova zdravstvene zaštite 50 i više puta. grupi oso- jetu je Rh pozitivno. gativnom krvi majke, nakon
(Odluka o maksimalnim iznosima neposrednog učešća osiguranih lica u troškovima ko- ba pripada, čega njen imunološki sistem
rištenja pojedinih vidova zdravstvene zaštite u osnovnom paketu zdravstvenih prava, 2009.) postoji još jedna Opasnost od neslaganja počinje proizvoditi antitijela.
2. Dobrovoljni davalac za svako darivanje krvi ima pravo na najmanje jedan dan plaćenog od- vrsta koja se nalazi u Ako je žena Rh negativna, To se zove Rh senzibilizaci-
sustva (Zakon o radu, Sl. novine Federacije BiH 26/16). krvnim ćelijama pojedinih ljudi, a muškarac Rh pozitivan pa ja, zbog koje, ovisno o tome
3. Dobrovoljnim davaocima Crveni križ Federacije BiH dodjeljuje priznanja i nagrade u odno- dok ih kod drugih nema. Nazva- par začne dijete, postoji po- kada nastupi, može doći do
su na broj davanja krvi. na je “Rezus faktor”, prema na- tencijalna opasnost od nesla- uništavanja crvenih krvnih
zivu vrste majmuna kod kojih je ganja, ukoliko je i dijete Rh ćelija djeteta.