Page 12 - STAV broj 273

Autorski tekst Hasana Čengića, jednog od osnivača SDA

i ključnih saradnika Alije Izetbegovića
SDA JE PONIJELA

ZASTAVU DEMOKRATIJE

Radeći na formuliranju stavova buduće političke stranke, među ostalima, Alija Izetbegović
istovremeno je sarađivao s prof. dr. Atifom Purivatrom, bivšim visokopozicioniranim pripadnikom
Državne bezbjednosti i istraživačem djelovanja JMO i dr. Mehmeda Spahe na jednoj strani,
i s dr. Halidom Čauševićem, doktorom prava i sinom čuvenog reisul-uleme Džemaludina ef.

Čauševića na drugoj. Obojica su bili veoma “tvrdi” pregovarači, iskusni, obrazovani i nadasve
jasni u vlastitim stavovima, različitih životnih puteva i opredjeljenja. Za Aliju su obojica bili
pripadnici muslimanskog naroda i nosioci njegovih potreba i težnji. Alija mi je govorio da

su mu obojica bili veoma korisni, iako je kasnije dr. Čaušević bio kritičan u nekim javnim
istupima u odnosu na Aliju. Tako je uvijek bilo s Bosnom, “tvrdo i u kost”

Piše: Hasan ČENGIĆ

vake godine 25. maja u bivšoj SDA je svojim osnivanjem ponijela za- u Bosni i Hercegovini, prihvaćena u Bo-
državi proslavljan je Dan mla- stavu demokratije u Bosni i Hercegovini. sni i Hercegovini i kao takva prenijeta i
dosti, službeni praznik na kome Ona je prva velika demokratska stranka proširena u ostale republike bivše Jugo-
Sje proslavljan rođendan, dan ro- formirana u Bosni i Hercegovini, prije slavije. Dok su druge političke partije kao
đenja vođe revolucije, doživotnog pred- SDS-a, HDZ-a i SDP-a, te jedina doma- nebosanske presađivane u Bosnu i Her-
sjednika države i “najvećeg sina naroda i ća bosanskohercegovačka stranka. Naime, cegovinu, dotle je samo SDA kao rezultat
narodnosti naše domovine”. Proslavljalo SDP je ime koje je pred prve demokrat- bosanskog duha prenijeta u sve dijelove
se nošenjem “štafete mladosti” kroz gra- ske izbore dato dotadašnjem Savezu ko- tadašnje države i svijeta.
dove i sela cijele zemlje, koju su “građa- munista Bosne i Hercegovine, a koji kao Zanimljivo je da je prvi ogranak SDA
ni, radni ljudi, seljaci i radnička klasa, Komunistička partija Jugoslavije (KPJ) u svijetu formiran na inicijativu gospođe
avangarda, samoupravljači” pozdravlja- svoje korijene vuče iz Moskve. Srpska Bisere Turković, ne u Bosni i Hercegovini,
li okupljeni u špalire, pljeskali i klicali: demokratska stranka Bosne i Hercego- nego u Melbourneu, Australiji, u martu
“Druže Tito, mi ti se kunemo...”, slaveći vine (SDS) je čedo Srpske akademije 1990. godine, tri mjeseca prije Konven-
jednog čovjeka, jednu partiju i samo jed- nauka i umetnosti – SANU iz Beograda, cije stranke u Sarajevu i nekoliko dana
no mišljenje. Cijeli program obilježavanja čiji je idejni začetnik bio Dobrica Ćosić, prije najave njezina osnivanja u Sarajevu.
trajao je dva mjeseca i završavao grandio- spiritus movens velikosrpskog pokreta u U vrijeme najave osnivanja SDA (kraj
znim i glamuroznim “sletom i mitingom Socijalističkoj Jugoslaviji, dok je Hrvat- marta 1990. godine) bio je na snazi Zakon
mladosti” u glavnom gradu te države, sa ska demokratska zajednica Bosne i Her- o zabrani političkog djelovanja izvan Sa-
slavljenikom u centralnoj loži. cegovine (HDZ) bila ekspozitura HDZ veza komunista, dakle jedina legalna par-
Svako glasno izrečeno mišljenje koje Hrvatske nastala u Zagrebu. tija u tadašnjoj Jugoslaviji bila je Savez
bi bilo ikoliko kritično prema tom doga- komunista (SKJ). Faktički, svi učesnici
đaju, makar u uskom društvu ili nekom SDA JE REZULTAT BOSANSKOG DUHA te konferencije za štampu mogli su istog
uglu kafane, moglo se pretvoriti u godi- Inicijativa, ideje, stavovi, principi, časa biti uhapšeni i osuđeni na višego-
ne zatvora za onoga koji bi bio glasan i politika i kadrovi SDA, sve je bilo apso- dišnju robiju.
za one koji su to šutke slušali, a nisu pri- lutno domaće – bosanskohercegovačko. Prvi konkretni razgovori o formiranju
javili “nadležnim organima”. Ovo ne treba posmatrati s vrijednosnog stranke, ne partije – da bi se napravila ja-
SDA je osnovana sa željom da se u stanovišta, već s povijesnog, to su činje- sna razlika između nove političke organi-
Bosni i Hercegovini pokrene proces de- nice ove stranke. zacije i “komunističke partije”, odnosno
mokratizacije koji je u Srbiji, Hrvatskoj, Stranka demokratske akcije – SDA – na- “partije”, kako je SK bio nazivan u narodu
Sloveniji... bio već značajno odmakao. stala je u Bosni i Hercegovini, registrirana – počeli su u rano proljeće 1990. godine. U

12 28/5/2020 STAV