Page 75 - STAV broj 147-148
P. 75
val bošnjačke emigracije. U ovom valu Prvi bošnjački list pojavio se
ključni je bio politički faktor. Za razliku 15. oktobra 1950. pod nazivom
od prvog vala, sada se iseljavaju i obrazo- “Svijest” (Engleska). Bio je ovo
vani Bošnjaci. Pored Amerike, Bošnjaci mjesečnik u čijem je podnaslovu
sada u značajnoj mjeri naseljavaju zemlje stajala odrednica: “Glasilo BH
Zapadne Evrope. Tada počinje ozbiljnije Muslimana u Velikoj Britaniji”.
organiziranje, osnivanje kulturnih i vjer- List “Der Gerade Weg” ili “Pravi
skih centara, ali i pokretanje časopisa i put” izlazio je od 1958. godine.
publikacija. Tri prva broja objavljena su u
prvoj polovini 1958. godine u
Prvi bošnjački list pojavio se 15. ok- Münchenu, a od jula 1958. godine
tobra 1950. godine pod nazivom Svijest izlazio je kao mjesečnik u Beču.
(Denholme / Bradford, Engleska) i izla- Tekstovi u ovom listu objavljivani
zio je do kraja 1955. godine. Bio je ovo su na bosanskom, njemačkom i,
mjesečnik u čijem je podnaslovu stajala rjeđe, na turskom jeziku
odrednica: “Glasilo BH Muslimana u Veli-
koj Britaniji”. Brojevi 13/14 od novembra, Illinois State. Istovremeno je vršio dužnost Ipak, najplodniji izdanak bošnjačke
odnosno decembra 1951. godine i 37/38 od imama i direktora Islamskog kulturnog emigrantske inteligencije bio je časopis
novembra i decembra 1953. godine štam- centra u Chicagu. Po napuštanju zemlje Bosanski pogledi, čiji je prvi broj objavljen
pani su u Chicagu i bili su ilustrirani. Od radi studija u Egiptu, Bosnu i Hercego- 1955. godine u Beču na 80 stranica. Bit
1966. Svijest će izlaziti ponovo, ovaj put u vinu je posjetio još samo jedanput, kada će to i jedini broj sve do 1960. godine,
Clevelandu (SAD). Do novembra 1967. je, na poziv rahmetli dr. Ahmeda Smaj- kada ponovo počinje izlaziti kao mjeseč-
izašlo je 79 brojeva. lovića, prisustvovao otvaranju Islamskog no glasilo muslimana Bosne i Hercego-
teološkog fakulteta u Sarajevu 1977. go- vine u iseljeništvu. Ključna figura ovog
List Der Gerade Weg ili Pravi put izlazio dine. Tom prilikom mu je kretanje po časopisa bio je Adil-beg Zulfikarpašić. Po-
je od 1958. godine. Tri prva broja objav- Bosni od tadašnjih vlasti bilo ograniče- red Zulfikarpašića, pokretača, izdavača,
ljena su u prvoj polovini 1958. u Münc- no i od jugoslavenske službe sigurnosti finansijera, glavnog urednika i pisca ve-
henu, a od jula 1958. godine izlazio je kao strogo praćeno. ćine tekstova, sudjeluju mnogi bošnjački
mjesečnik u Beču. Tekstovi u ovom listu intelektualci iz političke emigracije poput
objavljivani su na bosanskom, njemačkom “BOSANSKI POGLEDI” Smaila Balića, Teufika Veladžića, Harisa
i, rjeđe, turskom jeziku. Od 1966. godine ef. Korkuta, Izeta Serdarevića, Bećira Ta-
postaje zvanično glasilo društva “Mosle- Kako bošnjačka emigracija u SAD novića, Omera Zuhrića i dr.
mischer Sozialdienst” ili “Muslimanska nije imala vlastite novine, informirali Uredništvo Pogleda nije dozvolilo da
socijalna služba”, kojeg su 1962. godine su se preko hrvatskih medija koji su po- se list pretvori u polemički prostor protiv
osnovali bošnjački intelektualci u Austri- čeli izlaziti već na početku 20. stoljeća. Srba i Hrvata, nastojali su biti konstruk-
ji. Važna ličnost društva bio je bošnjač- Na inicijativu Ćamila ef. Avdića, 1958. tivan list koji pruža mogućnosti iznalaže-
ki islamski teolog i naučnik Smail Balić godine pokrenut će se časopis Glasnik nja rješenja i pridobija demokratske poli-
(1920–2002). muslimanskog vjerskog i kulturnog doma . tičare – hrvatske, makedonske, slovenske
i srpske, za razumijevanje prema Bosni i
Misija udruženja bila je jačanje reli- Ovaj časopis izlazio je u Chicagu, Bošnjacima. List je bio čitan i citiran i u
gijske svijesti muslimana u Centralnoj i dvomjesečno do 1960. godine. Umnoža- hrvatskim i u srpskim medijima. Skoro
Zapadnoj Evropi i promocija i unapređi- van je na šapirografu, a naslovna strana sve ambasade evropskih zemalja u Beo-
vanje dijaloga muslimana s drugim vjer- i impresum (na omotu) su štampani. Ća- gradu bile su abonirane na Bosanske pogle-
skim zajednicama. Od tada list Pravi put mil ef. Avdić pokrenuo je 1976. godine i de, isto kao i više od pedeset univerziteta
objavljuje tekstove na engleskom i fran- Glasnik Islamskog kulturnog centra, koji se i slavenskih instituta i seminara širom
cuskom jeziku izlazeći povremeno. objavljuje, povremeno, i danas. Evrope i Amerike, a tako i brojni ugled-
ni evropski i američki listovi. To intere-
Već 1955. godine članovi društva “Dže- Treba napomenuti da je bošnjačka siranje za ovim listom pokazalo je da se
mijetul Hajrije” donijeli su odluku o us- emigracija u Chicagu 1970. godine po- u krugovima koji se žele objektivno in-
postavi nove organizacije u SAD-u, isklju- krenula i dvomjesečni časopis na bosan- formirati o problemima Bosne i Bošnjaka
čivo vjerskog karaktera. Tako je osnovan skom jeziku pod nazivom The Voice of traži autentični bošnjački izvor.
Muslimanski vjerski i kulturni dom (od Bosniaks – Glas Bošnjaka. Iako su izašla Ovaj se list, za razliku od mnogih
1968. poznat kao BACA), koji je otvoren svega tri broja, sam naziv časopisa jeste srpskih i hrvatskih emigrantskih glasi-
1957. godine. značajan jer pokazuje probuđenu svijest la, držao demokratskog kursa. Časopis
bošnjačke emigracije po pitanju svog na- je kontinuirano i predano promovirao
Na poziv ove organizacije u SAD će rodnog imena. bošnjaštvo kao stvarnu i jedinu nacionalnu
1954. godine doći imam Ćamil Avdić, identifikaciju bosanskih muslimana. U
koji će ostaviti veliki trag na polju orga- U Beču je u periodu od 1959. do 1961. tom periodu Pogledi su dali veliki dopri-
niziranja bošnjačke emigracije. Avdić je godine povremeno izlazio bilten na arap- nos da se nacionalno ime Bošnjak sačuva
bio intelektualac vanrednih sposobnosti, skom, turskom, bosanskom, engleskom od zaborava. n
svršenik Gazi Husrev-begove medrese i njemačkom jeziku pod nazivom Jamiat
koji je diplomirao na Azharu u Kairu i al-Islam. Serija IV bila je na bosanskom
magistrirao u Chicagu na bibliotekarstvu. jeziku. Objavljena su samo tri ilustrirana
Predavao je arapski i francuski na Colle- broja od po 12 stranica.
ge de feunnes Filles Francais u Kairu, a
služio se još, pored engleskog, turskim i
njemačkim jezikom. U SAD je radio kao
bibliograf u Biblioteci Johna Crerara u
Chicagu, zatim kao asistent-profesor bibli-
otekarstva na Univerzitetu Northeastern
STAV 28/12/2017 75
