Page 32 - BROJ 52/GODINA II/SARAJEVO 3.3.2016.

POLITIKA

kao što su Oven-Stoltenbergov plan, Vašin- od 64,31% građana koji su izašli na refe- koje su formirali Tuđman i Milošević, tra-
gtonski sporazum, plan Kontaktne grupe rendum, 99,44% se izjasnilo za nezavisni žila se granica između dvije države na teri-
i Dejtonski mirovni sporazum. i suvereni državnopravni status Bosne toriju Bosne i Hercegovine. Ekspertni tim
i Hercegovine. Na ovaj je način Bosna i Hrvatske predložio je da razgraničenje sa
REFERENDUM O NEZAVISNOSTI Hercegovina, kao i druge jugoslovenske Srbijom ide granicama Banovine Hrvatske
Razmatranje uloge međunarodne zajed- republike, ostvarila svoje istorijsko pravo iz 1939. godine. Taj prijedlog je od strane
nice naspram rješavanja bosanskog pitanja, da unutar procesa disolucije SFRJ na de- srpskog tima u osnovi prihvaćen. Prijedlog
shvaćenog kao pitanja opstojnosti i razvoja mokratskim osnovama utemelji svoj poli- ekspertnog tima Srbije za razgraničenje s
države Bosne i Hercegovine u savremenom tički razvoj i političku budućnost u okvi- Hrvatskom išao je do Biograda na Jadran-
dobu, pretpostavlja uvid u one istorijske ru zajednice slobodnih evropskih država. skom moru. Članovi ekspertnog tima Hr-
silnice, i unutrašnje i vanjske, koje su do- Nakon referenduma i dobijanja među- vatske odbili su svaki razgovor koji je do-
minantno uticale na društveno-istorijske narodnog priznanja početkom aprila 1992. vodio u pitanje integritet Hrvatske. Usljed
tokove razvoja državnosti Bosne i Herce- godine umjesto tranzicije i razvoja u miru ovog neslaganja, razgovori se i nisu mogli
govine u posljednjoj deceniji 20. stoljeća uslijedio je agresivni rat Miloševićevog re- dalje nastaviti. Tokom razgovora, posebno
i prvoj deceniji 21. stoljeća. žima protiv međunarodno priznate države od članova ekspertnog tima Srbije, negi-
Najprije je riječ o istorijskim silnicama Bosne i Hercegovine. ran je nacionalni identitet i ravnopravnost
koje su dovele do urušavanja socijalizma Postavlja se pitanje zašto je i na kojim bošnjačkog naroda da s drugim narodima
kao društvenog poretka. Te istorijske silnice politikama zaustavljen miran razvoj dr- u Bosni i Hercegovini gradi državu BiH.
uslovile su krizu jugoslavenske federacije, žave Bosne i Hercegovine nakon prove- Tom narodu bila je namijenjena asimila-
potkraj osamdesetih godina 21. stoljeća, a denog referenduma građana? Odakle su cija ili iseljavanje u Tursku.
zatim dovele do njene disolucije početkom dolazile istorijske silnice koje su u pot- Kako razgovori za stolom nisu dove-
devedesetih godina 20. stoljeća. punosti negirale državnost i opstojnost li do sporazuma o razgraničenju Srbije i
Istorijski proces disolucije SFRJ odvi- Bosne i Hercegovine kao i nacionalni su- Hrvatske na tlu Bosne i Hercegovine, isto-
jao se uporedo s političkom pluralizacijom bjektivitet i istorijsko pravo bošnjačkog rijske tokove oblikovala je upotreba sile.
jugoslavenskih republika i oblikovanjem naroda da u ravnopravnosti s hrvatskim Miloševićev režim upotrijebio je vojnu silu
politika njihovog nezavisnog i suverenog i srpskim narodom razvija državu Bosnu naslijeđenu od JNA i do kraja 1992. godi-
razvoja. Slovenija i Hrvatska su među pr- i Hercegovinu? ne uspostavio kontrolu nad 70% teritorije
vima ustanovile politike i provele referen- Bosne i Hercegovine. Nasilno je prognano
dume za svoju nezavisnost i suverenost. DOGOVOR IZ KARAĐORĐEVA preko dva miliona civila bošnjačke i hrvat-
Bosna i Hercegovina je političku plura- I POČETAK RATA ske nacionalnosti. Progon civila dogodiće
lizaciju mirno završila potkraj 1990. godine Prema onome što su napisali Dušan se i u bošnjačko-hrvatskom sukobu 1993.
i formirala višestranački parlament i vladu. Bilandžić u knjizi Povijest izbliza: memoar- godine, posebno na prostoru Hercegovine.
Za prvog predsjedavajućeg višestranačkog ski zapisi 1945–2005. i Miloš Minić u knji- U takvim istorijskim okolnostima od-
Predsjedništva Republike Bosne i Herce- zi: Ratovi u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini vijala se borba za opstojnost države Bosne
govine izabran je Alija Izetbegović. Tokom 1991–1995, glavna istorijska silnica protiv i Hercegovine, za njenu odbranu i podrš-
1991. godine započela je u praksi funkci- opstojnosti Bosne i Hercegovine nastala ku međunarodne zajednice da se uspostavi
onisati višestranačka vlast sastavljena od je u sporazumu Miloševića i Tuđmana u mir u Bosni i Hercegovini.
tri pobjedničke narodne stranke: SDA, martu 1991. godine u Karađorđevu. Dva
HDZ BiH i SDS. državno-nacionalna interesa su se u spo- ODNOS PREMA
Višestranačku vlast, u toj prvoj godi- razumu saglasili da će obostrano priznati MIROVNIM PLANOVIMA
ni njenog mandata, dočekali su istorijski formiranje Srbije i Hrvatske kao suverenih Alija Izetbegović je kao najodgovor-
izazovi. Najveći istorijski izazov bio je u nacionalnih država. Ali unutar tog spora- nija ličnost, a to je proisticalo iz pozicije
tome kako izvesti utemeljenje nezavisnog i zuma, granice Srbije i Hrvatske uspostav- predsjednika Predsjedništva RBiH, koje
suverenog državnopravnog statusa Bosne i ljaju se ne na avnojevskim granicama već je u ratu vršilo ulogu Parlamenta i nosi-
Hercegovine i kako postići međunarodno na teritoriji Bosne i Hercegovine tako što oca i organizatora odbrane, svoju ulogu
priznanje. Odgovor na ovaj izazov uslije- se provode njena podjela i negacija. Unutar ostvarivao prevashodno u polju:
dio je s idejom demokratskog odlučivanja istorijskog konteksta urušavanja jugoslo- - djelovanja Predsjedništva RBiH
građana putem referenduma za suverenu venske socijalističke federacije, dva moćna na organizaciji sveopšteg otpora i od-
državu Bosnu i Hercegovinu. Parlament državna interesa, srpski i hrvatski, sporazu- brane BiH;
BiH je donio odluku o provođenju refe- mjeli su se u Karađorđevu 1991. da Bosna - formiranja Armije Republike Bosne
renduma građana, čiji je ishod bio povo- i Hercegovina kao politička zajednica ne- i Hercegovine i njene oružane borbe za
ljan za budućnost Bosne i Hercegovine: stane. U pregovorima dva ekspertna tima, odbranu Bosne i Hercegovine;
– kooperativnog odnosa prema insti-
U pregovorima dva ekspertna tima, koje su formirali Tuđman i tucijama Međunarodne zajednice i vla-
Milošević, tražila se granica između dvije države na teritoriju dama vodećih svjetskih sila.
Predsjedništvo RBiH je bilo u ratnim
Bosne i Hercegovine. Ekspertni tim Hrvatske predložio je da uslovima višestranačko i multietničko.
razgraničenje sa Srbijom ide granicama Banovine Hrvatske iz Imalo je jedinstveno političko stajalište
1939. godine. Taj je prijedlog od strane srpskog tima u osnovi u odbrani i očuvanju istorijskog bića,
prihvaćen. Tokom razgovora negiran je nacionalni identitet integriteta i međunarodnopravnog su-
i ravnopravnost bošnjačkog naroda da s drugim narodima bjektiviteta države Bosne i Hercegovi-
ne. Svoje je jedinstvo Predsjedništvo, na
u Bosni i Hercegovini gradi državu BiH. Tom narodu bila je temelju Platforme o radu u ratnim uslo-
namijenjena asimilacija ili iseljavanje u Tursku vima, održalo sve do postizanja Dejton-
skog mirovnog sporazuma.

32 3/3/2016 STAV