Page 29 - STAV broj 243

smo toliko bezobrazni i istrajni u svom Ne treba zaboraviti da u srednjovjekovnoj Srbiji nisu
postojanju i opstajanju. postojali gradovi kao urbana naselja. Ono što se u srpskim

OBRAČUN S MERHUMIMA I historijskim izvorima naziva gradom nisu gradska naselja,
SAKRALNIM OBJEKTIMA već vojna utvrđenja, bez urbanih i privrednih odlika grada.
Smetaju im čak i naši merhumi. Sme-
taju im naša mezarja i naši nišani. Koliko Ni srednjovjekovni trgovi nemaju karakter gradskog
se podozrenja nagomilalo prema nama, naselja. Sve gradove u Srbiji osnovale su Osmanlije. Čak
govori i omiljena srpska izreka: “Prolaziš su od Osmanlija prvi put naučili kako se gradi kuća od
pored mene kao pored turskog groblja.”
Što znači, okrećeš glavu od nečega ili ne- tvrdog materijala
koga koga ne želiš niti očima da vidiš.
Nažalost, najveća muslimanska mezar- groblje u Vranju pretvoreno je u gradski gdje je od 16. do druge polovine 19. sto-
ja u Srbiji odavno su uništena i dobila su park. Studentski (Univerzitetski) park u ljeća bilo najveće beogradsko musliman-
ponižavajuću svrhu. Veliko muslimansko Beogradu i bliža okolina upravo su mjestu sko groblje koje je pripadalo Kizlar-aginoj
džamiji, srušenoj 1875. godine. Oko gro-
blja bile su i druge džamije – Bajram-be-
gova i Hadži Mustafe Ćebedžije džamija i
svojevrstan Beverly Hills muslimanskog
plemstva (erlija) s veleljepnim kućama i
dubokim baščama. Od toga se danas sa-
čuvalo samo Šejh-Mustafino turbe (nala-
zilo se na samom obodu mezarja u dvo-
rištu velike Šejh-Muhamedove tekije) na
početku Višnjićeve ulice, koja se nekada
zvala Derviška, jer se u njoj nekada na-
lazilo više derviških tekija i velika me-
dresa. Kako saznajemo iz čuvenog Puto-
pisa Evlije Čelebije, u vrijeme kada je on
boravio u Beogradu 1660. godine, u tom
gradu bilo je čak sedamnaest tekija. Sve
su ih odreda srpske vlasti porušile. Mezar-
je je prokopano i uništeno 1867. godine.
Pretvoreno je u Veliku pijacu uklonjenu
tridesetih godina 20. stoljeća, a kasnije
Džamija u Kruševcu, fotografija iz 1904. godine, kolekcija Milutina Tasića. Prema predanju, pretvorenu u park površine 1 hektara, 45
izgradila je knjeginja Milica u čast svog zeta sultana Bajazida. Srušena je 1925. ari i 90 kvadratnih metara.

STAV 31/10/2019 29