Page 76 - STAV 68 23.06.2016

FILM

Animirani film

“Aždaja” Ivana

Ramadana

KAD OŽIVI

BOSANSKA

AŽDAHA

Piše: Mirza SKENDERAGIĆ prikazana na više od sedamdeset festivala,
osvojivši i četrnaest nagrada.
Njegov debitantski film Tolerantia, kao
nimacija potječe od latinske riječi prvi 3D animirani film produciran u Bosni
“animatio”, što znači oživljenje, i Hercegovini, osvojio je “Srce Sarajeva”
davanje duše. Prvi “oživljeni film” na Sarajevo Film Festivalu 2008. godine,
Au Bosni i Hercegovini, kako hr- a iste godine nominiran je i za nagradu
vatski filmski teoretičar Hrvoje Turković Evropske filmske akademije (EFA). To-
prevodi “animirani film”, bio je reklama lerantia je ostvarenje o netoleranciji zbog
za “Podravku” iz 1956. godine, a njegov koje dva Bosanca i Hercegovca iz ledenog
autor bio je Zlatko Šešelj. Kao drugi bo- doba poruše sve što su sagradili i u konač-
sanskohercegovački režiser animiranog nici se poubijaju zbog različitih vjerskih
filma izdvojio se Vefik Hadžismajlović, uvjerenja. Ovaj film ironičnog naslova nije
čija su ostvarenja Nokturno i Izlog rađena samo kritika bh. društva već predstavlja
uz pomoć lutkarske tehnike. Početke bh. univerzalnu priču koja se može primijeniti
animacije obilježio je i Hajrudin Šiba Kr- na cijeli svijet čiji se stanovnici nisu mno-
vavac filmom Miss Zelengrada, poznatom go promijenili od ledenog doba i buđenja
samo malom broju Šibinih poklonika. Na- iz dubokog sna. Ivan Ramadan u Toleran-
kon izrazito sušnog perioda za bh. anima- tiji postavlja temelje svoje stilske preoku-
ciju, u “Akademskom klubu Sarajevo” svo- pacije, izdvajajući bosanskohercegovačku
je prve animirane filmove snimio je jedini historiju, tradiciju i kulturu kao centralne
bh. doktor animacije Midhat Ajanović, narativne niti svojih ostvarenja, pa tako,
bez kojeg bi postojanje animiranog filma naprimjer, materijal iz bosanskohercego-
u Bosni i Hercegovini bilo nezamislivo. vačke kulture crpi služeći se sevdalinkom Mnogi su faktori na to utjecali, ponajvi-
U Sarajevu se 1984. godine formira studio kao muzičkom podlogom Tolerantije (Mo- še moja lična osjećanja, ali mislim da je
animiranog filma, a jedan od njegovih pr- star Sevdah Reunion). tako moralo biti. Način rada bio je vrlo
vih polaznika bio je Nedžad Begović, čije Spoj 3D vizualnih efekata i bosansko- komplikovan i zahtijevao je mnogo vre-
je ostvarenje EKG (1985) bosanskoherce- hercegovačke tradicije i kulture Ramadan mena da bi se sve upakovalo u cjelinu,
govačkoj kinematografiji priskrbilo i prve dovodi do savršenstva u novom ostvarenju ali rezultat je vrijedan truda. Imao sam
festivalske nagrade u ovom žanru. Aždaja, koje je konačno “oživljeno” nakon priliku raditi s izuzetno dobrom ekipom,
Kao trenutno najperspektivniji autor tri duge produkcijske godine. visoko kvalitetnom opremom, a u toku
animiranih filmova u bh. kinematografiji “Produkcija je trajala dugo uzima- produkcije animacije imao sam neogra-
izdvaja se Ivan Ramadan, čija su ostvarenja jući u obzir da je riječ o kratkom filmu. ničenu slobodu i dovoljno vremena da

76 23/6/2016 STAV