Page 52 - STAV broj 193

DRUŠTVO Džamija Ahmed-paše
Hercegovića

od 1523. do 1527. godine. I poslije službe Kosača, pa samim tim i Eminin rođak, 1473. godine u pratnji sultana Mehmeda
njezina muža u hercegovačkom krajištu koja je po majci bila Kosača. Fatiha tokom pohoda protiv Uzuna Ha-
ostala je živjeti najvjerovatnije na područ- sana, sultana Ak Kojunlua. Aktivno je su-
ju Mostara. Do sada nisu poznati podaci o Princeza Emina preminula je mlada djelovao u Prvom osmansko-memlučkom
njezinoj djeci, godini smrti njenog muža i prirodnom smrću u Skoplju. To je bilo ratu (1485–1491). Bio je pod komandom
tačnoj godini njezine smrti. Iz dubrovač- nakon 1474. godine, jer se te godine po- svog daidže Ahmed-paše Hercegovića. Uče-
kih izvora može se zaključiti da je umrla sljednji put spominje u osmanskim izvo- stvovao je 1486. godine u bici kod Adane,
oko 1542. godine. Nije ostao pisani trag o rima. Pokopana je u Skoplju, gdje joj je koja je završila osmanskim porazom. Tom
njenom potomstvu, pa se pretpostavlja da Isa-beg kasnije podigao turbe. Srušeno je je prilikom Ishak-beg zarobljen i odveden
nije imala djece. Međutim, u dubrovačkim u zemljotresu koji je 1963. godine pogo- s rođakom Ahmed-pašom u Kairo u tvr-
arhivima spominju se sporovi nasljedni- dio Skoplje, a obnovljeno između 2011. i đavu kod memlučkog sultana Kajt-beja
ka Ahmed-pašine loze oko nasljedstva u 2014. godine. (1468–1496). Ondje su zbog iskazanog
Konavlima, koje je Ahmed-paša ostavio junaštva carski primljeni. Obećavane su
Humi, pa je ipak moguće da je imala dje- Njen brat Ishak-beg Kraljević (rođen im sve počasti. Čak je sultan nudio Ah-
ce jer su sporove mogli voditi samo njeni kao Sigismund, Žigmund) Kotromanić bio med-paši ruku svoje kćeri samo da ostane
potomci ili muž. je istaknuti osmanski velikodostojnik. Po u Egiptu u memlučkoj službi. No, njih su
majčinoj lozi, djed mu je herceg Stjepan dvojica mudro odbijali sve ponude. Posli-
Historičari navode da je na području Kosača, pradjed Vukac Hranić (?–1432), je godinu zarobljeništva, pušteni su 1487.
Mostara Huma-hatun uvakufila nekoliko a daidže Vlatko (1427–1489), Vladislav godine, zajedno s poklonima za sebe i
objekata. Čini se da još niko nije detaljno (1426–1490) i Ahmed-paša Hercegović osmanskog sultana.
pregledao arhive kako bi se utvrdilo koji (rođen kao Stjepan Hercegović Kosača).
su to njeni vakufi, ali teško je vjerovati da Djeca Ahmed-paše Hercegovića su mu da- Ishak-beg je po oslobađanju nastavio
je išta od toga do danas sačuvano. idžići. Moguće da su mu rođaci po materi obavljati administrativno-vojne službe u
krajišnici Bosanskog krajišta Ishak-beg i Osmanskoj carevini. Krajem 1487. godine
Na osmanskom dvoru, nakon pada Bo- njegov sin Isa-beg Ishaković, ako je tačna postavljen je za sandžak-bega Karasija (da-
sanskog kraljevstva, bosansko plemstvo tvrdnja da je Ishak-beg porijeklom iz po- našnji Balikesir, sjeverozapadna Anadolija).
odmah je dobilo visoke položaje, neki od rodice Hranić / Hranušić. Preko Kosača Ponovo se uključio i u osmansko-memluč-
njih primili su islam, a neki su izabrali da je u srodstvu i s Ferhad-begom Vukovi- ke sukobe. Učestvovao je, između ostalog,
zadrže vjeru svojih predaka. Među njima ćem-Desisalićem, bosanskim sandžak-be- u bici kod Tarsusa 1488. godine i u drugoj
su bila i djeca kralja Stjepana Tomaša i gom (1568–1572) i graditeljem poznate sa- bici kod Adane 1488. godine. U obje bitke
kraljice Katarine Kosače – Katarina To- rajevske džamije Ferhadije. Osmanlije su doživjele poraz. Ishak-beg bio
mašević Kotromanić i njen brat Sigismu- je učesnik i u znamenitoj Krbavskoj bici
nd Kotromanić. Po očevoj lozi, djed Ishak-bega je kralj 1493. godine, zajedno s Gazi Husrev-be-
Stjepan Ostoja (1398–1418), pradjed Tvrt- gom, budućim bosanskim sandžak-begom,
Kada je Katarinin otac Stjepan Tomaš ko I Kotromanić (1353-1391), kralj Bosne, te Hadumom Jakub-pašom, tadašnjim bo-
umro 1461. godine, bosansko prijestolje Srbije, Hrvatske, Dalmacije i Primorja, sanskim sandžak-begom. Tada je osmanska
naslijedio je njen polubrat Stjepan Toma- amidže bosanski kraljevi Radivoj Osto- vojska, na čelu s bosanskim jedinicama, do
šević. Katarina je s bratom i majkom nasta- jić (1432–1435) i Stjepan Ostojić (1418– nogu potukla ugarsku vojsku, predvođenu
vila živjeti na kraljevskom dvoru. Padom 1421), a amidžić Matija Kotromanić (1465– hrvatskim jedinicama.
Bosne pod Osmanlije 1463. godine, sultan 1471), nominalni kralj Bosne za vrijeme
Mehmed Fatih naredio je da se kralj Stje- Osmanlija. Ishak-beg bio je i sandžak-beg Bolua
pan Tomašević pogubi zbog izdaje, a da se (sjeverozapadna Anadolija). Posljednji je
njegova mlađa sestra Katarina i mlađi brat Prilikom osmanskog zauzeća Bosne put spomenut u Egiptu, u jednoj ispravi
Sigismund pošalju u Istanbul. U Istanbulu 1463. godine, dok je još bio tinejdžer, za- iz decembra 1493. godine. Pretpostavlja
je Katarina s bratom prešla na islam i do- robljen je sa sestrom Katarinom. Odve- se da je preminuo 1494. godine.
bila ime Emina, odnosno Tarihi-hanuma. den je u Istanbul. Ondje je primio islam
te promijenio ime u Ishak. Odgajan je u Ishak-beg Kotromanić imao je iz prvog
PRINC ISHAK-BEG I PRINCEZA EMINA Istanbulu i Karahisaru (jugozapadna Ana- braka s grčkom plemkinjom, nepoznata
dolija). Nikada se nije vratio kršćanstvu,
Brigu o malodobnoj Emini preuzeo je iako ga je majka Katarina više puta poku-
Isa-beg Ishaković (oko 1414–1472), krajiš- šavala nagovoriti na takav korak.
nik Bosansko-skopskog krajišta (1454–
1463) i drugi bosanski sandžak-beg (1464– Ishak-beg je izgradio sjajnu karijeru u
1470), poznat kao osnivač Sarajeva i Novog Osmanskom carstvu. Budući da je mlada-
Pazara. Zbog Isa-begove službe, prešla je lačke dane provodio u osmanskom dvoru
iz Istanbula u Skoplje, gdje se obrazovala Topkapi, najvjerovatnije se obrazovao na
i odgajala pod njegovim tutorstvom. Ina- Enderunu, elitnom dvorskom univerzitetu.
če, postoji teorija da je Isa-beg dalji rođak Po svršetku univerziteta, bio je sposoban
da se prihvati državničkih funkcija. Bio je

Iz biografija ovih historijskih ličnosti jasno je da bosanska
kraljevska porodica nije izumrla smrću kraljice Katarine Kosače
niti je bosansko plemstvo nestalo, nego sasvim suprotno, ono se
prilagodilo novim okolnostima i obilato koristilo prilikama koje
su se ukazivale u tada najvećem carstvu na svijetu. Neočekivano
su dobili, slobodno se može reći, svjetski ugled i moć, a to su
itekako znali iskoristiti. Veliki broj bosanskih plemića postali su
vojskovođe, sandžak-bezi, paše...

52 15/11/2018 STAV