Page 70 - STAV broj 215

DRUŠTVO

predviđeno da se muslimani iz “novih Već maja 1915. godine komandant Od 5. do 9. oktobra 1915. godine
oblasti” ne mogu regrutirati u vojsku Kombinovanog odreda Dušan Tufeg- vodile su se krvave borbe u samom ur-
naredne tri godine, ulazak Osmanskog džić primio je 3.042 muslimana iz banom jezgru Beograda, a na periferiji
carstva u rat protiv Rusije i alarmantni “novih krajeva” i odmah predložio i bližoj okolini grada do 17. oktobra.
nedostatak novih boraca uvjetovao je da se njih 705, zbog iznurenosti i ne- Deseti kadrovski puk izgubit će u ovim
da se konačno priđe mobilizaciji i mu- obučenosti, pošalje na obuku i odmor borbama tri četvrtine svog sastava.
slimana iz “novopripojenih krajeva”, u Aleksinac. U odbrani Beograda učestvovalo je
koji su u ustavnom pogledu bili gra- Na kraju su formirana četiri bošnjač- najmanje 1.500 Bošnjaka, što je bilo pri-
đani drugog reda, jer su najvažnije de- ka bataljona, od kojih su dva ostala da bližno 15% od ukupnog broja vojnika
mokratske odredbe Ustava Kraljevine kao dio X kadrovskog puka brane Be- koji su branili ovaj grad.
Srbije iz 1903. godine bile suspendirane ograd, jedan je poslan van Beograda u Treći bataljon, stacioniran na Torla-
za građane iz “novih krajeva”. XIX kadrovski puk, a drugi u Drinsku ku, već 7. oktobra bit će poslan na naj-
Vojni komandant “novih oblasti” diviziju drugog poziva, u XII puk. Ovo kritičniji položaj: na Dunavski kej, i to
general Damjan Popović predložio je govori da su mobilizirani Bošnjaci bili u pravcu strugare Prometne banke, što
plan regrutacije i mobilizacije, koji su uglavnom mladi ljudi. je centralni dio Dunavskog keja, poku-
prihvatili načelnik srpske Vrhovne ko- Pored vojnika s oružjem, određeni šavajući očajnički uspostaviti kontrolu
mande vojvoda Radomir Putnik, te vla- broj Bošnjaka imao je u Beogradu sta- nad obalom Dunava. Četvrti bataljon
da i kralj. Najprije su, počevši od aprila tus “neboraca” koji su bili angažirani poslan je iz Rakovice istog dana na is-
1914. godine, regrutirani podanici kr- kao konjovodci i na drugim dužnosti- pomoć na Adu Ciganliju i Dunavski
šćanske vjere koji su ušli u sastav Var- ma u pozadini. kej u pravcu Čukarice.
darskog puka. Za Treći i Četvrti bataljon Desetog Oba bataljona probijaju se uz gubitke
kadrovskog puka, učesnik ovih borbi, prema pozicijama na koje su upućeni.
OFORMLJENA ČETIRI đak-narednik i slikar Bogosav Vojino- Treći bataljon, uz velike gubitke, he-
BOŠNJAČKA BATALJONA vić Pelikan izričito kaže da su “dva ba- rojski brani centralni dio Dunavskog
Ministarski savjet Kraljevine Sr- taljona 10. puka kadrovskog naši novi keja. Dva voda ovog bataljona kasni-
bije je zatim, na preporuku Vrhovne borci regruti muslimani iz Sandžaka”. je se udružuju s tri voda Drugog ba-
komande, 25. decembra 1914. godine taljona, kojim komandira “legendarni
donio odluku da se u vojsku pozovu tri U odbrani Beograda major Dragutin Gavrilović”, a kojima
godišta muslimana iz “novih teritori- učestvovalo je najmanje se pridružuje ono ljudi što je ostalo živo
ja”, odnosno mladići rođeni od 1892. iz Sremskog dobrovoljačkog odreda i
do 1894. godine, koji su očekivani da 1.500 Bošnjaka, što je bilo žandarmerije. U očajničkom pokuša-
se do 18. januara 1915. godine pojave približno 15% od ukupnog ju da se potisnu napadači gine mnogo
u kasarnama. Odziv je bio relativno vi- broja vojnika koji su branili Bošnjaka te potporučnik Petar Pavlo-
sok jedino u Ibarskoj divizijskoj oblasti, vić, koji ih predvodi, a teško je ranjen
gdje je uvjerljivo prednjačio Sandžak. ovaj grad i major Gavrilović.

70 18/4/2019 STAV