Page 71 - STAV broj 215

Bošnjaci iz Trećeg bataljona koji U Sandžaku postoji vrlo prisutno predanje da je spomenik
su preživjeli ove golgote prave barika- neznanom junaku na Avali podignut iznad posmrtnih
de u centru Beograda 9. oktobra 1915.
godine i pod komandom kaplara Šem- ostataka vojnika Sulejmana Balića rodom iz Duge Poljane
se Midovića iz sela Gonja kod Sjenice (općina Sjenica), koji je poginuo od njemačke granate
brane herojski položaj između Narod- prilikom povlačenja ostataka srpske vojske preko planine
nog pozorišta i Narodnog muzeja. Ovo
je svojevrsno beogradsko Termopile. Avale 15. oktobra 1915. godine
Učesnik tih događaja, u to vrijeme
đak-narednik, a kasnije slikar Bogos-
av Vojnović Pelikan opisao je ovaj do-
gađaj na sljedeći način: “Njegov odred
(Kombinovani odred pukovnika Du-
šana Tufegdžića) sačinjavaju i dva ba-
taljona 10. puka kadrovskog, novi naši
borci regruti muslimani iz Sandžaka.
Pod smišljenom komandom pukovni-
ka Tufegdžića ova dva bataljona poka-
zala su se dostojnim srpskog oružja, a
njihova barikada kod Uprave fondova
ispred Pozorišta, pod komandom njiho-
vog desetara kaplara Šemse Midovića iz
Sjenice, najduže se je opirala Austrijan-
cima, koji su nadirali od Dorćola i nisu
mogli odneti barikadu sve dok Nemci
ne izbiše kod Londona.”
Svi hrabro ginu i tek preko njihovih
leševa neprijatelj nastavlja napredovanje.
Halilovića, rodom iz sela Kladnice kod prvi regrutirani iz tzv. “novih teritori-
ZABORAVLJENI ZA Sjenice, koji je komandirao ratnim ja” i vjerovatno je bio borac Četvrtog
HISTORIJU BEOGRADA motornim čamcem “Pobjeda” i koji je bataljona. Da ovo predanje ima osnova,
Isti autor ističe i učešće boraca Če- s ovim plovilom pružao najžešći i naj- potvrđuje i analiza najboljeg poznava-
tvrtog bataljona u uspješnom odbijanju herojskiji otpor Nijemcima od cjelo- oca srpskog naoružanja među srpskim
njemačkog pokušaja iskrcavanja na Adu kupne srpske ratne flote sve do svoje historičarima gospodina Branka Bog-
Ciganliju 7. oktobra 1915. godine, pri junačke smrti. Neprestano je iz mitra- danovića, koji na osnovu analize pro-
čemu su se često vodile i borbe prsa u ljeza pucao s ratne lađe na neprijatelja nađene municije i druge ratne opreme
prsa: “Oni pak delovi koji su uspeli da i, uprkos ogromnim opasnostima, sna- u grobu ovog mladog vojnika na Avali
se prebace na Adu bili su prosto unište- bdijevao je hranom i ratnim materija- kaže: “Osim toga, srpska vojska je ru-
ni našom posadom jednim bataljonom lom srpske posade na Maloj Adi i Adi ske puške i municiju (i to oživalnu, a ne
7. puka drugog poziva i bataljonom 10. Zanogi. Kada mu je neprijateljskim hi- špicastu) M-1891 počela da zadužuje tek
kadrovskog puka (muslimana).” cima oštećeno plovilo, on je s mitralje- krajem avgusta 1914. Po svemu sudeći,
Pukovnik J. M. Radojević s divlje- zom u rukama izletio iz lađe i pucajući neznani junak bio je jedan od dvadese-
njem opisuje junaštvo Bošnjaka Ševketa hrabro jurišao na njemačke položaje. togodišnjaka iz Ibarske vojne oblasti,
Kada mu je nestalo municije, zgrabio pozvanih na odsluženje redovnog vojnog
Pukovnik J. M. Radojević je karabin i sa saborcima nastavio ju- roka u 10. kadrovski puk potpukovnika
s divljenjem opisuje riš. Rafal iz njemačkog mitraljeza ga je Momčilovića. To objašnjava i odsustvo
zaustavio. Njegovi drugovi, riskirajući
ratne značke, koja nije na vreme pode-
junaštvo Bošnjaka Ševketa svoje živote, iznijeli su ga teško ranje- ljena kadrovcima iz ‘novih oblasti’. Na
Halilovića, rodom iz sela nog i ukrcali u voz koji je išao prema ovo ukazuju i cokule, makar uvezane i
Kladnice kod Sjenice, Mladenovcu, ali, nažalost, Šefket će u telegrafskim kablom, koje su bile pri-
vozu podlegnuti ranama.
vilegija u odnosu na opanke drugopo-
koji je komandirao ratnim U Sandžaku postoji vrlo prisutno zivaca i trećepozivaca.”
motornim čamcem predanje da je spomenik neznanom Više od hiljadu sandžačkih Bošnja-
“Pobjeda” i koji je s ovim junaku na Avali podignut iznad po- ka poginulo je braneći Beograd oktobra
smrtnih ostataka vojnika Sulejmana
1915. godine. Zar oni ne zaslužuju da
plovilom pružao najžešći Balića rodom iz Duge Poljane (općina se bar spomen-pločama u centru Beo-
i najherojskiji otpor Sjenica), koji je poginuo od njemačke grada, na Dunavskom keju, na Adi Ci-
Nijemcima od cjelokupne granate prilikom povlačenja ostataka ganliji i drugim mjestima Beograđani
srpske ratne flote sve do srpske vojske preko planine Avale 15. oduže ovim hrabrim i mladim ljudima?
Zašto nijedna beogradska ulica ne nosi
oktobra 1915. godine. Sulejman je pri-
svoje junačke smrti padao regrutiranim Bošnjacima iz ge- naziv po njima? Ili kasarna? Ili druga
neracije tri godišta (1892–1894) koji su institucija ili ustanova? n

STAV 18/4/2019 71