Page 49 - STAV broj 369

Piše: Mirza ABAZ

edrenik je naselje smješteno na je uz napomenu da je možda moguće u “Rogo-zade džamija, u narodu
sjeveroistoku glavnog grada Bo- nekim siromašnim mjestima u Evropi poznata i kao Vinogradska džamija,
sne i Hercegovine – Sarajeva, naći i džamije manjih dimenzija, ali one ovaj naziv dobila je po mahali Vinograd,
Si to u njegovom starom dijelu. nemaju kontinuitet i dužu historijsku u kojoj se nalazi. U mahali je bilo neko-
Osim što je poznato po obližnjim izle- djelatnost. liko vinograda. Ovo je inače bilo plodno
tištima Barice, Čavljak i Bukovik, koje i Ulica u kojoj se nalazi džamija Ro- područje Sarajeva u kojem su uspijevale
turisti obilaze svakom svojom posjetom, go-zade zove se Rogina ulica ili Ulica razne poljoprivredne kulture, a samim
ono je u ne tako davnoj prošlosti, tokom Vinograd. Po narodnim predanjima, tim i grožđe. Mađarski muslimani su
Agresije na Bosnu i Hercegovinu, bilo mađarski iseljenici su sa sobom donije- oko 16. stoljeća napustili svoje domove
prva linija fronta. Iako izloženo agre- li nekoliko čokota vinove loze i zasadili i doselili se u Bosnu. Znači, u tom peri-
sorskoj vatri, u ovom mjestu i njegovoj je u novonastaloj mahali iznad Sumbul odu došlo je do blagog povlačenja teri-
okolini i tokom agresije bilo je džema- česme. Dakle, ulica je od davnina nosila torija Osmanskog Carstva na Balkanu.
ta koji nisu prekidali djelovanje. Jedan ime Vinograd, i to po vinovoj lozi koja Samim tim, muslimani koji su živjeli
od takvih džemata svakako je i onaj Ro- je krasila ovu mahalu. Što se tiče naziva na teritorijama koje je Osmansko Car-
go-zade ili Vinogradske džamije, izgra- džamije, Belmin ef. Bošnjić nam govori stvo izgubilo morali su napustiti svoje
đene davne 1660. godine, jedne od naj- da je ona dobila naziv po muftiji hadži domove kako bi sačuvali svoje živote i
manjih džamija u ovom dijelu svijeta. U Mustafi ef. Rogi, koji je bio doseljenik iz vjeru. Ova džamija je izgrađena od tih
ovom vjerskom objektu, koji je tek nešto Mađarske. Mustafa ef. Rogo bio je vjer- mađarskih iseljenika i samim tim veza
veći od 50 metara kvadratnih, klanja se ski poglavar doseljenika i sami inicijator ove džamije i Mađarske je nešto što tra-
u kontinuitetu 362 godine, a to će se na- gradnje džamije. Zanimljivo da se naziv je stoljećima. Postojanje ovog vjerskog
staviti i ovog ramazana. Uz ovu džami- “zade” koristio za osmanske prinčeve, ali objekta ujedno je i dokaz da je u Mađar-
ju nalazi se i turbe s tri mezara, koje su je davan i uglednim osobama. Otuda i skoj prije nekoliko stotina godina bilo
uobičavale Sarajke i Sarajlije obilaziti, naziv Rogo-zade džamija. muslimana koji su silom historijskih
što se danas, nažalost, izgubilo.
Kako potvrđuje imam ove džamije
Belmin ef. Bošnjić, zbog slabijeg mate-
rijalnog stanja muslimanskih iseljenika
s teritorije današnje Mađarske, džamija
je izgrađena u skromnim dimenzijama
i smatra se najmanjom u ovom dijelu
svijeta.
“Ovu džamiju nisu gradili ni sultani
ni bilo koja povlaštena elita Osmanskog
Carstva, nego je ova džamija izgrađena
rukom muhadžira koji su ostavili sve za
sobom i došli da započnu novi život u
našoj lijepoj Bosni. Ova džamija je naj-
manja u ovom dijelu svijeta, sudeći pre-
ma podacima koje imamo. Uzevši u obzir
detaljne informacije koje je prikupljao
Evlija Čelebija o svim džamijama na ši-
rokoj teritoriji Osmanskog Carstva, ne
postoji džamija manjih dimenzija od ove.
Uobičajeno je bilo da bogati iz Osmanske
države, koji su imali tu sreću da dospi-
ju na divan osmanskog sultana, budu i
graditelji džamija i drugih vakufa širom Mezarje u haremu
Rogo-zade džamije
države. Primjera radi, Gazi Husrev-bego-
va džamija ili Careva džamija u Sarajevu
su zadužbina sultana Mehmeda Fatiha i
bosanskog sandžak-bega Gazi Husreva.
Samim tim, većina džamija je građena u
tom istanbulskom stilu, stilu Aje Sofije,
i građene su u ‘normalnim’ dimenzija-
ma kako bi primile po stotinu klanja-
ča ili čak više od toga. S druge strane,
Rogo-zade džamija je građena da može
primiti maksimalno četrdeset klanjača,
što jasno govori da su njene dimenzije
drastično manje u odnosu na džamije
tog doba, ali i kasnijeg perioda”, kazao

STAV 1/4/2022 49