Page 34 - STAV broj 291

POLITIKA

Zemlja vatre i dima
NAGORNO-

-KARABAH,

VJEČNI RAT

Kako se Sovjetski Savez raspadao krajem 1991. godine, Nagorno-

-Karabah je proglasio nezavisnost, a sukob je eksplodirao u
rat širokih razmjera: s jedne strane Armenija i nova Republika
Nagorno-Karabah, a Azerbejdžan s druge strane. Kada je 1994.
godine konačno postignuto primirje, ostalo je 20.000 mrtvih i

milion raseljenih. Nagorno-Karabah je bio nepriznata republika:
de facto neovisna i potpuno izvan azerbejdžanske kontrole, ali
de jure u međunarodno priznatim granicama te zemlje

Piše: Nedim HASIĆ Ovaj dugogodišnji sukob sa sobom sovjetski komesar za nacionalnost, stvo-
nosi moguće geopolitičke implikacije rio je Autonomnu oblast Nagorno-Kara-
zbog pozicije Kavkaza kao ključne tran- bah (NKAO) kao autonomnu enklavu u
zitne tačke za cjevovode koji isporučuju sastavu Azerbejdžana, a u njoj Armenci
naftu i plin na svjetsko tržište, a sukobi čine oko 90 posto stanovništva.
između Armenije i Azerbejdžana uvijek Armenska Sovjetska Socijalistička Re-
su imali prevelik značaj zbog mogućnosti publika periodično će pokretati pitanje
uvlačenja ključnih međunarodnih aktera Nagorno-Karabaha narednih 60 godina,
ukobi između Armenije i Azer- u širi sukob. Turski predsjednik Recep ali je problem eksplodirao tek u zadnjim
bejdžana ponovo su izbili u ne- Tayyip Erdoğan snažno je podržao Azer- danima umirućeg Sovjetskog Saveza. U
djelju zbog sporne teritorije Na- bejdžan i pozvao Armence da se usprotive februaru 1988. godine, s porastom naci-
Sgorno-Karabaha. Nastavak je to vladinoj strategiji. Pašinjan je razgovarao onalizma u cijelom Sovjetskom Savezu,
višedecenijskog sukoba koji opet izazi- s ruskim predsjednikom Vladimirom Pu- održane su masovne demonstracije u glav-
va zabrinutost zbog stabilnosti Kavka- tinom telefonom nedugo nakon izbijanja nom gradu Armenije Erevanu, na kojima
za, ali i mogućnosti šireg sukoba u koji konflikta. Rusija je dugogodišnji saveznik su se čuli glasni pozivi da se Karabah od-
bi mogle biti uključene Turska i Rusija. Armenije i snabdijevala je tu zemlju ogro- voji od Azerbejdžana i učini dijelom Ar-
Azerbejdžan tvrdi da su se njegove sna- mnim zalihama oružja od završetka rata menije. Borbe između Azerbejdžanaca i
ge u Nagorno-Karabahu našle na udaru s Azerbejdžanom 1994. godine. Armena izbile su u objema republikama.
armenskih trupa. Usred nasilja je Ar- Lokalne vlasti NKAO-a ubrzo su
menija proglasila vojno stanje i provela SAMOPROGLAŠENA NEZAVISNOST izglasale pridruživanje teritorija Arme-
punu vojnu mobilizaciju. “Pripremite se Nagorno-Karabah dio je Azerbejdžana niji, dok su sovjetske snage sigurnosti
za odbranu naše svete domovine”, rekao smješten na rubu Južnog Kavkaza. Mjesto provele naredne tri godine u uzaludnom
je armenski premijer Nikola Pašinjan u na kojem su se Armenci (kršćani) i Azer- pokušaju da zaustave nasilje. Kako se
svom postu na Facebooku. Azerbejdžanski bejdžanci (muslimani) često sukobljavali Sovjetski Savez raspadao krajem 1991.
parlament također je glasao za proglaše- na vjerskoj osnovi. Spor oko ove teritori- godine, Nagorno-Karabah je proglasio
nje ratnog stanja, iako je zaustavio punu je seže još u rane dane bivšeg Sovjetskog nezavisnost, a sukob je eksplodirao u rat
vojnu mobilizaciju. Saveza. Te 1923. godine Josif Staljin, tada širokih razmjera: s jedne strane Armenija

34 1/10/2020 STAV