Page 35 - STAV broj 291
P. 35
događaj žestoko je odjeknuo u čitavom
Sovjetskom Savezu i ohrabrio je Armene
da zatraže secesiju od Azerbejdžana. Neki
s namjerom stvaranja nezavisne države, a
drugi s idejom da se pridruže Armeniji.
Vrhovni sovjet Socijalističke Republike
Armenije odobrio je 1988. godine prijed-
log za anektiranje Nagorno-Karabaha, što
je bila odluka koju je Moskva odbacila i
koja nije imala nikakav pravni učinak.
Nakon napada u Sumqayitu preživjeli
su pobjegli iz Azerbejdžana, a u suprot-
nom su smjeru krenuli protjerani Aze-
ri koji su stoljećima živjeli u Armeniji.
Ubrzo nakon toga izbio je oružani sukob.
Bio je to okrutan rat o kojem se malo go-
vorilo. Borbe su počele na traktorima, s
lovačkim puškama, da bi se rasplamsale
nakon raspada SSSR-a, kada su se Armen-
ci dočepali oružja koje je ostavila Crvena
armija. Armenske milicije iz Karabaha,
uz pomoć Republike Armenije, očistile
su Karabah i okolne dijelove od Azer-
bejdžanaca. Azerbejdžan je izgubio oko
20 posto svoje teritorije.
U februaru 1992. godine armenske
snage preuzele su kontrolu nad gradom
Khojaly, ubivši na stotine civila. To je bio
težak udarac za predsjednika Ayaza Mu-
tallibova. Azerbejdžanski Narodni front
iskoristio je ogorčenje u narodu kako bi
na vlast progurao svog lidera Abulfaza
Elchibeya, koji nije uspio zaustaviti ar-
menske napade u Karabahu. S vlasti je
otišao nakon puča 1993. godine. Naslije-
dio ga je Heydar Aliyev, generalni sekre-
tar Azerbejdžanske komunističke parti-
je od 1969. do 1982. godine. Danas je na
i nova Republika Nagorno-Karabah, Tokom burnih godina “perestrojke” vlasti njegov sin Ilham Aliyev, koji je na
a Azerbejdžan s druge strane. Kada je Mihaila Gorbačova u februaru 1988. godi- mjesto predsjednika došao nakon očeve
1994. godine konačno postignuto pri- ne desio se krvavi incident kada su lokal- smrti 2003. godine.
mirje, ostalo je 20.000 mrtvih i milion ne bande napale armensko stanovništvo u
raseljenih. Nagorno-Karabah je bio ne- azerbejdžanskom gradu Sumqayit. U jeku CRNI JANUAR
priznata republika: de facto neovisna i veće slobode koju je donijela perestrojka U januaru se navršilo tačno 30 godi-
potpuno izvan azerbejdžanske kontrole, Armenci su započeli proteste tražeći pri- na od događaja 20. januara 1990. godine,
ali de jure u međunarodno priznatim pajanje planinske provincije Nagorno-Ka- koji će ostati zapamćeni u historiji azer-
granicama te zemlje. rabah susjednoj Republici Jermeniji. Taj bejdžanskog naroda kao krvava januarska
tragedija. Napad počinjen od vojne ma-
šinerije bivšeg Sovjetskog Saveza protiv
naroda Azerbejdžana zauvijek će ostati
crna stranica u historiji civilizacije i jedan
od najgorih zločina protiv čovječnosti.
Prije 30 godina, postupajući po nare-
đenjima Komunističke partije SSSR-a,
26.000 naoružanih pripadnika sovjetskih
trupa, opremljenih vojnim borbenim
vozilima, napali su Baku s namjerom da
kazne ljude koji su se okupljali na uli-
cama, protestirajući protiv narušavanja
teritorijalnog integriteta Azerbejdžana
i zahtijevajući slobodu. Kao rezultat
kaznenih operacija, ubijeno je 147 ci-
vila, a 744 su ranjena, dok je 400 ljudi
uhapšeno i podvrgnuto raznim oblici-
ma fizičkog nasilja. Među žrtvama su
Granatirane azerbejdžanske kuće STAV 1/10/2020 35
