Page 28 - STAV broj 149
P. 28
politika
zločine protiv čovječnosti, suprotno me- Ne postoje nikakvi planovi za osnivanje
đunarodnom pravu i ljudskim pravima. američke vojne baze u Brčkom
Djelovanje NATO-a bilo je usmjereno na
zaustavljanje troipogodišnjeg rata u BiH, STAV: Često se mogu pročitati razne medijske špekulacije o američkoj vojnoj
kojeg u prethodnom periodu niti zaraćene bazi u Brčkom, američkoj vojnoj bazi na Kosovu i slično. Raspolažete li Vi sa
strane u BiH, niti Ujedinjene nacije, niti sličnim informacijama?
evropski političari nisu uspjeli zaustaviti. DURAN: Priča o američkoj vojnoj bazi u Brčkom upravo je to – medijska špekulacija.
NATO je uspio zaustaviti rat u BiH. U SR Ne postoje nikakvi planovi za osnivanje američke vojne baze u Brčkom. Ono što je tač-
Jugoslaviji NATO je 1999. djelovao s ci- no jeste da u izvještaju pod nazivom Balkan naprijed: nova američka strategija za regi-
ljem zaustavljanja humanitarne katastro- ju nevladine think-thank organizacije Atlantsko vijeće iz Washingtona postoji prijedlog
fe koja se odvijala na Kosovu 1998/1999. autora izvještaja za uspostavljanje prve stalne vojne baze SAD-a u Jugoistočnoj Evropi
godine, što je i postignuto. u već postojećoj KFOR-ovoj bazi “Camp Bondsteel” na Kosovu. Taj izvještaj ne pred-
Ne postoji nikakva kolektivna krivica cije- stavlja zvaničnu poziciju vlade SAD-a, već demokratsku slobodu nevladinih i think-thank
le srpske populacije za ono što se događalo organizacija da aktivno učestvuju s prijedlozima i u debatama o vanjskoj politici SAD-a.
tokom ratova u bivšoj Jugoslaviji. NATO je
napravio razliku između srpskog naroda i DURAN: Na djelu je, tačnije, hibridni rat, DURAN: Nijedna od 29 članica NATO
njegovog političkog i vojnog rukovodstva, što podrazumijeva korištenje raznih ala- nema namjeru izaći iz NATO saveza. Ten-
kao što su to uradili i UN te Međunarodni ta u cyber oblasti, dodatno uz tradicionalne dencija je upravo suprotna, prošle je go-
krivični sud za bivšu Jugoslaviju. Događaji trupe, paravojne grupe, kaznene ekonom- dine Crna Gora postala članica, a budući
iz prošlosti su prošlost iz koje treba nau- ske mjere, političke manipulacije i širenje da je još 2009. ispunila sve uvjete, sljedeća
čiti lekcije, ali nikako dozvoliti da narodi propagande i dezinformacija – a predvod- bi se trebala pridružiti Makedonija, kada
bivše Jugoslavije postanu taoci prošlosti i nik takvog rata jeste Rusija. Svi ti alati pri- riješi spor oko imena s Grčkom, a zatim i
održavaju neprijateljske odnose, niti do- mijenjeni su na Ukrajini prilikom ruske Bosna i Hercegovina. Ne vjerujem niti u
pustiti da prošlost vječno upravlja odno- aneksije Krima. Rusija nije zainteresirana raspad EU, jer je, gledajući u cjelini, EU
sima između NATO-a i srpskog naroda u za ujedinjenu i homogenu Evropu niti za postala najjača ekonomska sila na svije-
budućnosti. prosperitet evropskih zemalja unutar NA- tu. Posmatrajući cijeli kontinent Evrope,
STAV: Tvrdite u svojoj knjizi da NATO svo- TO-a i EU. Upravo suprotno, Moskva vidi bitno je istaći činjenicu da je na teritoriji
jim postojanjem i širenjem direktno opo- NATO i EU kao svoje protivnike u nasto- Evrope u posljednjih 70 godina, najviše
vrgava Huntingtonovu tezu o sukobu ci- janju da vrati nekadašnju sferu utjecaja u zahvaljujući transatlantskoj saradnji i unu-
vilizacija. Na čemu temeljite ovu tezu? Evropi. Kremlj pokušava hibridnim ratom tarnjoj evropskoj integraciji putem NA-
DURAN: Ovu tezu temeljim na činje- stvoriti nestabilnost zapadnih vlada, poti- TO-a i Evropske unije, nastupio period
nici da 29 država članica NATO-a imaju čući neslaganja među evropskim država- najdužeg mira u Evropi još od Rimskog
većinska stanovništva zapadnog svijeta, ma, slabljenje transatlantske solidarnosti mira u 2. stoljeću. To je ogromno civili-
pravoslavnog svijeta i islamskog svijeta, te sprečavanjem evroatlantskih integracija zacijsko dostignuće uzimajući u obzir da
dakle, tri od pet glavnih civilizacija po evropskih država. Dezintegracija NATO i je historija kontinenta Evrope u prethod-
Huntingtonu koje međusobno ne ratuju EU očigledan je ruski cilj. Ovdje se može- nim epohama obilježena mnogobrojnim
već doživljavaju veliki stepen integracije, mo zapitati: A šta zemlje Istočne Evrope ratovima i oružanim sukobima između
saradnje i zajedničkog djelovanja. Dovoljno žele? Među najveće postignute strateške različitih kraljevstava, država i nacija;
je, npr., napomenuti podatak da u NATO prednosti integracijom u NATO za zemlje Drugi svjetski rat, Prvi svjetski rat, bal-
članicama, recimo, pored katolika i pro- Istočne Evrope spadaju: odbrana od naj- kanski ratovi, neprestani osvajački rato-
testanata, živi i 36,3 miliona pravoslavaca veće opasnosti po njihovu sigurnost – po- vi Ruskog carstva, Osmanskog carstva,
i 93,6 miliona muslimana. Dodatno, dio novno spadanje pod vojno-politički utjecaj Austro-Ugarske i drugih evropskih sila
multikulturalnih društava NATO člani- Rusije, povoljna klima za priliv kapitala na području Evrope. Izuzetak su ratovi
ca čine velike grupacije stanovništva koje zbog sigurnosti koju pruža NATO, odbra- u bivšoj Jugoslaviji 90-tih, koja nije bila
su po svom porijeklu, kulturi i civilizaci- na uz mnogo manja budžetska izdvajanja članica niti NATO niti EEZ, te oružani
ji pripadnici Latinske Amerike, Istočne i za odbranu, ekonomsko-sigurnosno-poli- sukobi u sovjetskim republikama. Bez
Jugoistočne Azije, islamskog i pravoslav- tičko povezivanje s Evropom i Sjevernom obzira na dnevne politike te povremene
nog svijeta, zatim Subsaharske Afrike, te Amerikom. Zapravo je nestala ona hlad- i prolazne krize, kada vršimo usporedbu
istočnog svijeta – kineskog, indijskog i noratovska blokovska podjela Evrope na s prethodnim epohama, proteklih 70 go-
japanskog porijekla i kulturnog utjecaja. zapadnu (kapitalističku) i istočnu (komu- dina najprosperitetniji je period Evrope,
Unutar NATO članica mnogo je izraže- nističku) putem integracije Istočne Evro- prije svega za države članice NATO-a i
niji proces miješanja i spajanja različitih pe u NATO i EU te je kreirana ujedinjena EU. Zašto? Zato jer su Sjeverna Ameri-
identiteta, kultura, religija, prostora i in- “Nova Evropa”, a taj proces još traje i nije ka i Evropa u posljednjih 75 godina do-
teresa u jednu kohezivnu cjelinu, nego, dovršen. Nijedna od zemalja Istočne Evro- živjele nevjerovatnu transformaciju svo-
nasuprot tome, proces podjela i sukoba. pe, bivših članica Varšavskog pakta, nema jih odnosa i institucionalnu integraciju
Stoga je teorija sukobljavanja izvornih namjeru ponovo ostvariti vojno-političko putem NATO saveza. Stepen političke,
različitosti neutemeljena, imajući u vidu niti ekonomsko savezništvo ili ujedinjenje ekonomske i vojno-sigurnosne saradnje
u historiji nezabilježen, a sada dostignuti s Rusijom, a to ne žele ni nezavisne drža- koja je prisutna između Sjeverne Ameri-
stepen povezanosti, integracije i saradnje ve, bivše sovjetske republike, Moldavija, ke i Evrope od 1941. do 2017. godine ne-
dvaju kontinenata kroz NATO savez: Sje- Ukrajina i Gruzija. zabilježen je u prethodnim historijskim
verne Amerike i Evrope. STAV: Govori se o mogućem raspadu EU, epohama. Američkim i evropskim save-
STAV: Je li na djelu neki novi hladni rat? Go- je li moguće govoriti o raspadu NATO-a? znicima u interesu je da se to i nastavi u
vorimo o istoku Evrope i ukrajinskoj krizi. budućnosti. n
28 11/1/2018 STAV
