Page 87 - STAV broj 351 - 352

Evo samo jednog primjera kako je skon-
čao dobri i odani partizan, narodni heroj,
komunista i prvoborac, prvi ministar tr-
govine i snabdijevanja u prvoj Vladi NR
BiH Pašaga Mandžić nakon što je napo-
kon slobodno progovorio. Uz sve zasluge,
Mandžić je pao u nemilost komunističkog
režima, kojem je i sam bio naklonjen, a
koji ga je na koncu koštao života. Politič-
ki sukob rukovodstva SKBiH s Pašagom
Mandžićem započeo je u prvim mjesecima
1971. godine, nakon što se Mandžić sve
otvorenije suprotstavljao određenim po-
litičkim procesima. Sukob je počeo kriti-
kom birokratizacije Partije i njenog odnosa
prema značajnim privrednim i rudarskim
preduzećima. Vrhunac sukoba dogodio
se 1973. godine, kad se na nekoliko nivoa
pokrenulo propitivanje najranijeg perioda
NOR-a. Pašaga Mandžić odbio je učešće
u snimanju TV serije o ratnom periodu u partijskim stavovima, a to je bilo mišlje- u tome traži krivicu samo srpskih komunista i
produkciji “Dunav film”, rađenoj po sce- nje da nisu partizani prekinuli saradnju, u konačnici da je nacionalista.
nariju Rodoljuba Čolakovića; tačnije odbio već da su je prekinuli četnici onda kad im Zato, poučak na kraju! Građanski
je, kao politički komesar Šeste proleterske ona više nije bila potrebna. Njegova je kri- koncept Bošnjacima muslimanima i da-
istočnobosanske brigade i neprikosnove- tika, kako ističe Šaćir Filandra, bila najviše nas je prihvatljiv i prvi će stati u red za
ni revolucionar, dati svoj doprinos na već usmjerena protiv Rodoljuba Čolakovića i “vakcinaciju” tom dozom političkog cje-
prethodno napisan scenariji Rodoljuba Svetozara Vukmanovića, koje je on optu- piva, ali kada i samo kada velikosrpska i
Čolakovića, jer je imao velike zamjerke žio za samovoljno provođenje i tumačenje velikohrvatska politička opcija prestanu
na interpretaciju događaja u istočnoj Bo- uputa donesenih na savjetovanju u Stoli- djelovati, da ne kažemo i postojati u Bosni
sni krajem 1941. i početkom 1942. godine. cama. Iako je od 1941. do 1945. godine bio i Hercegovini. Samo u tim i takvim okol-
Iako se nije sustezao da ukaže na po- svjedokom događaja, koje je post factum na- nostima Bošnjaci mogu prihvatiti koncept
grešan odnos Partije prema muslimanima stojao vjerodostojno interpretirati, ističući građanske Bosne i Hercegovine. U tim i
i pokuša pokrenuti raspravu o tom pita- da je jedinstvo ustaničkih masa bilo mogu- takvim okolnostima naš zajednički na-
nju, Mandžić nije naišao na razumijeva- će stvarati u jednonacionalnim sredinama cionalno-politički idiom može biti i bo-
nje. Smatrao je da je to pravi trenutak da poput Srbije, ali ne i u istočnoj Bosni, gdje sanstvo, pa čak i po cijenu nadilaženja, ali
kaže nešto više o činjenicama kojima je nisu postojale jednonacionalne teritorije, zadržavanja narodne posebnosti svih nas
svjedočio, tvrdeći da je formiranje zajed- “režim ga nije želio razumjeti”. (Bošnjaka, Srba i Hrvata) u ovoj domovi-
ničkih četničkih i partizanskih štabova na ni. U svim drugim okolnostima, u kojima
početku ustanka imalo nepovoljan efekt KOME TREBA BOSANSTVO Bošnjaci trebaju prvi povući potez, prigu-
na muslimansko stanovništvo, posebno u Slučaj Pašage Mandžića završen je nje- šiti svoj bošnjački nacionalni ponos, a za-
istočnoj Bosni, koje je bilo izloženo ma- govim isključivanjem iz Saveza komuni- rad koncepta bosanstva koji Srbe i Hrvate,
sovnom ubijanju, protjerivanju i pljačka- sta Jugoslavije u proljeće 1975. godine, uz u političkom smislu govoreći, ne zanima,
nju od “zajedničkih štabova”. optužbe za antisamoupravno i antisocija- taj koncept građanstva nije interesantan
Takvo gledanje na početak ustanka u lističko djelovanje. Sredinom 1973. godi- ni samim Bošnjacima, osim, možda, slat-
suštini nije bilo pogrešno jer je saradnja s ne na sjednici Sekretarijata CK SKBiH korječivim pojedincima kojima je i kon-
četnicima na početku ustanka od Partije (Centralnog komiteta Saveza komunista cept bratstva i jedinstva bio jednako tako
bila već označena kao greška. Međutim, BiH) raspravljano je o takvim Mandžiće- sladunjav, bez obzira na to što je skončao
Mandžić je izašao s određenom tvrdnjom, vim stavovima, a on je optužen da je pre- u ratnim zločinima, genocidu i udruže-
koja je u potpunosti bila kontradiktorna tjerano opterećen stradanjem Muslimana, da nom zločinačkom pothvatu. n

Svim građanima

Bosne i Hercegovine

čestitamo 25. novembar,

Dan državnosti BiH

Kantonalni odbor SDA HNK

STAV 26/11/2021 87