Page 77 - STAV broj 174
P. 77
smatrana je “ključem Egipta”. Stoga ne nalazi u pojasu Gaze. Kao i većina dru- obnovu naredio je i sultan Abdulhamid
iznenađuje da se jedna od odsudnih bita- gih historijskih građevina ovog područja, II 1900. godine. Sebilj postoji i danas. Po-
ka između Osmanlija i memluka, tokom zapuštena je i u poluruševnom je stanju. znat je kao sebilj sultana Abdulhamida II,
osmanske kampanje zauzimanja Egipta, odnosno Rifaijski sebilj (Sebilu-r-Rifai-
odigrala kod Han Junusa krajem 1516. Behram-paša Sokolović sagradio je jje, Rifat-begov sebilj). Nalazi se u srcu
godine. Osmansku vojsku u bici je pred- 1569. godine, dok je bio sandžak-beg Starog grada u Gazi.
vodio bošnjački veliki vezir Sinan-paša Gaze (1569–1670), jedan sebilj. Njega je U Palestini postoji džamija koja pred-
Borovinić. Tvrđava Han Junus danas se 1861. godine obnovio Rifat-beg Čerkesija stavlja, navjerovatnije, jedini kolektivni
(Rif ’at-beg el-Džerkesi). Jednu njegovu vakuf Bošnjaka u arapskom svijetu. Na-
Pašin zamak (Kasr el-Baša) u Gazi lazi se u Cezareji.
Velika džamija u Gazi Rifaijski sebilj u Gazi, Cezareja je grad na sjeveru Palestine,
sagradio ga je Behram-paša otprilike na pola puta između Tel Aviva i
Sokolović 1569. godine
Haife. Grad je kroz historiju doživljao svo-
je uspone i padove, tako da sedamdesetih
godina 19. stoljeća biva sveden na malo
ribarsko naselje. No, situacija se mijenja
kada se u Cezareju 1884. godine naseljavaju
bošnjačke porodice kao izbjeglice nakon
austrougarske okupacije Bosne. Na popisu
iz 1887. godine Cezareja je imala apsolutnu
muslimansku većinu. Bošnjaka je bilo 265,
a drugih muslimana 670. Bošnjaci zidaju
svoje kuće, te na krajnjem jugu grada, po-
red luke, grade džamiju u “hercegovačkom
stilu”, tj. kamenu džamiju s kamenom ci-
lindričnom munarom. Palestinci joj daju
ime “Bošnjačka džamija”.
Cezareja je imala približno 1.000 sta-
novnika kada su 1947. godine Jevreji po-
čeli s protjerivanjem muslimana s područ-
ja buduće države Izrael. Tom prilikom ni
Cezareja nije pošteđena.
Pripadnici jevrejske paramilitarne
organizacije “Lehi” organizirali su pri-
silno i sistematsko iseljavanje muslima-
na Cezareje u decembru 1947. i januaru
1948. godine. Onda je jevrejska parami-
litarna organizacija “Hagana” u februaru
1948. godine sistematski uništila skoro
sve muslimanske kuće i građevine. Boš-
njacima i drugim muslimanima Cezareje
zabranjen je povratak na njihovih 31.786
dunuma zemlje koje su posjedovali u
gradu i okolini. Poznata jevrejska poro-
dica Rothschild osnovala je 1952. godi-
ne u Cezareji razvojnu korporaciju (Ca-
esarea Development Corporation). Ova
je korporacija izgradila novu jevrejsku
Cezareju. Rothschildi su korporaciji pre-
pustili 35.000 dunuma zemlje koje su po-
sjedovali u blizini stare Cezareje, a sve s
ciljem razvoja novog grada. Danas nova
jevrejska Cezareja ima približno 5.000
stanovnika i predstavlja jedinu izrael-
sku lokalnu zajednicu kojom rukovodi
privatna korporacija.
Stara Cezareja danas je u ruševina-
ma. Korporacija Rothschilda nekoliko
preostalih kuća pretvorila je u restorane,
a Bošnjačku džamiju u bar. Treba spo-
menuti da je Izrael od stare Cezareje, tj.
od uzurpirane cezarejske muslimanske
zemlje, 2011. godine napravio nacional-
ni park “Primorska Cezareja” (Caesarea
Maritima). n
STAV 5/7/2018 77
