Page 40 - STAV broj 372

DRUŠTVO

dobrovoljaca pridružilo Kaukjijevoj voj-
sci i ušlo u Palestinu. Bošnjaci koji su se
našli u Jordanu vjerovatno su se pridružili
Armiji spasa, koju je u Palestini regruti-
rao Al-Huseinijev rođak Abdul Khader
Husayni. To nije bila slučajnost, muftija
je poticao regrutaciju ovih ljudi govoreći
im o potrebi odbrane islamske nacije pro-
tiv Britanskog Carstva. Sada su se borili
protiv onoga što su vidjeli kao produžetak
tog carstva, protiv cionista u Palestini.
Jednu jedinicu u sastavu Armije spa-
sa predvodio je Hassan Salameh, koji je
u Njemačkoj tokom rata bio školovan za
padobranca i možda je poznavao Bošnjake
u diviziji Handžar dok je bio u Evropi. Po
povratku iz Evrope Salameh se 1947. go-
dine pojavio kao zamjenik zapovjednika
Armije Svetog rata, palestinskih neregu-
larnih snaga u građanskom ratu 1947/1948.
godine. Salameh se dokopao nacističkog
Arapska vojska oružja koje je bilo skriveno u egipatskoj
pustinji tokom Drugog svjetskog rata i 8.
Emilio Traubner piše 3. decembra 1947. da se sele u Damask kako bi se pridružili decembra 1947. upotrijebio ga za napad
godine da je Međunarodna organizacija drugim Bosancima, njih 40, koji su već na kvart Hatikva u Tel Avivu.
za izbjeglice (IRO) čak razmišljala da fi- tamo. Dana 14. marta grupa od 67 Alba- Salameh je 22. januara stigao u Jaffu
nansira put Bošnjacima iz Italije na Bliski naca, 20 Jugoslavena i 21 Hrvata, predvo- i tamo zapovijedao grupi od četrdeset
istok kako bi mogli tamo pronaći domove đena Albancem po imenu Derwish Bas- Bošnjaka, iskusnih vojnika koji su zna-
budući da su odbili povratak u Jugosla- haco, stigla je brodom u Bejrut iz Italije. li pripremiti i rukovati s eksplozivom.
viju. Moguće je da su neki od Bošnjaka U izvještaju “Hagane” spominje se da je Bili su veterani Waffen SS i s njima je
dospjeli čak i do Iraka. U izvještaju od 22. među njima bio i njemački oficir. Ugostio Salameh ostao u Jaffi deset dana. Među
decembra navedeno je da je Iračka vlada ih je Palestinski arapski biro i krenuli su njima je bio i rahmetli Ćamil Rustemo-
poslala predstavnika u Evropu da uspo- u Damask kako bi se pridružili ALA-i. vić, koji će kasnije postati major libijske
stavi kontakt s bosanskim muslimanima u U prvoj sedmici aprila još dvije stotine vojske, a čiju smo životnu priču objavili u
logorima i pozove ih da se nasele u Iraku. Bosanaca stiglo je u Bejrut brodom S. S. Stavu. Djelimično je uspio u organizaciji
Augustina. milicije od pet stotina ljudi. Strani do-
OD BEJRUTA DO IRAKA Prema brojevima iz novinskih izvje- brovoljci bili su važan dio Salamehovih
Dana 28. januara 1948. zabilježeno štaja, čini se da je u Siriji ili Bejrutu bilo snaga budući da su lokalni Arapi izbje-
je da arapski agenti rade na regrutiranju najmanje 520 Bošnjaka, 67 Albanaca i gavali sudjelovati u borbama. Salameh
Bošnjaka za borbu u Palestini, koja je 111 Hrvata. Još 135 Bošnjaka bilo je na je ranjen u bici kod Ra’s al-‘Ayna i umro
prerasla u građanski rat između Jevreja i putu za Egipat, a pedeset sedam Bošnja- je 2. juna 1948. godine. Bio je otac Ali
Arapa nakon donošenja rješenja UN od ka išlo je ka Jordanu. Bilo je najmanje Hassana Salameha, šefa “Crnog septem-
29. novembra 1947. o podjeli zemlje. Ovi 890 dobrovoljaca iz Jugoslavije i Albanije bra” i čovjeka koji je bio glavni krivac
agenti regrutirali su ih za lokalne arapske na Bliskom istoku do aprila 1948, prije za masakr u Münchenu na Olimpijskim
neregularne jedinice u Palestini, za sirijsku nego što je Izrael proglasio nezavisnost igrama 1972. godine.
regularnu vojsku i za ALA. Sirijska vojska 15. maja 1948.
posebno je bila zainteresirana za prona- BOŠNJACI U RATU 1948. GODINE
laženje kvalificiranih veterana za uprav- DOBROVOLJCI U DAMASKU Pretpostavlja se kako je do kraja apri-
ljanje letjelicama i pomoć u organizaciji Po dolasku su dobrovoljci u Dama- la gotovo 1.000 bosanskih, hrvatskih i al-
njihove vojske. Neki od regrutiranih za sku išli do kampa u Katani, vojnoj bazi banskih dobrovoljaca bilo u Palestini kao
sirijsku vojsku kasnije su završili radeći jugozapadno od Damaska koju je Sirijska pripadnici tri različite oružane jedinice.
za ALA, koja je bila organizirana u Siriji. armija dala na korištenje Arapskoj oslo- Između 29. novembra 1947. i 15. maja
Traženi su muškarci između 22. i 32. bodilačkoj vojsci, koja se okupljala za in- 1948. u Palestini se vodio građanski rat
godine, a zauzvrat bi dobili besplatan vaziju na Palestinu. Ovdje su prvi put sreli između arapskih neregularnih jedinica i
prolaz do Bejruta, a njihove porodice uz- svog komandanta Fauzija Kaukjija. Imao jevrejske organizacije “Hagana”. Britanci,
državanje. Međunarodna organizacija za je pedeset osam godina, bivši je sirijski koji su nominalno držali vlast, uglavnom
izbjeglice rado je prihvatila mogućnost da oficir u osmanskoj vojsci, predvodio je su se klonili borbi.
arapske vlade preuzmu raseljene osobe u arapske jedinice u borbi protiv Britanaca Nakon 15. maja i proglašenja države
svoje ruke. Neki pojedinci napuštali su lo- u Palestini između 1936. i 1939, a sada ga Izrael pet arapskih vojski, Sirija, Liba-
gore bez dopuštenja i same isplovljavale je general Arapske lige Ismail Safwat oda- non, Egipat, Jordan i Irak, napalo je ze-
ka Bliskom istoku. Među 300 Bošnjaka brao da predvodi invaziju na Palestinu. mlju. Bosanski dobrovoljci u arapskim
koji su krenuli ka Bliskom istoku bilo je Bošnjaci su služili prvenstveno u Aj- snagama koje su umarširale u Palestinu
i 90 Hrvata, bivših ustaša. naddin bataljonu. Između novembra 1948. godine nisu bili prvi Bosanci koji
Dana 2. februara objavljeno je da je 1947. i aprila 1948. obavještajna služba su stigli u Svetu zemlju. U 18. stoljeću
25 bosanskih Muslimana stiglo u Bejrut i “Hagane” procijenila je da se oko 4.000 Ahmad Djassir paša, guverner Akre, bio

40 22/4/2022 STAV