Page 61 - STAV broj 258

razlika u mišljenju i tumačenju događaja”
pokušava dati jedinstveni obrazac pisanja
udžbenika. Čak i neki autori i recenzenti
iz Federacije daju svoj “doprinos” podje-
lama i nasilnim simetrijama.
Nažalost, svijetli primjeri iz naše proš-
losti kao što su rezolucije bošnjačkog
građanstva kojima su se 1941. godine
distancirali od politike progona i istre-
bljenja srpskog i jevrejskog stanovniš-
tva i pokušaj zaštite jednog dijela Roma
nisu našli svoje mjesto u udžbenicima i
historijskim čitankama. Nepromišljeno
dodvoravanje međunarodnom faktoru,
olahko i nestručno preuzimanje obaveza
kada je u pitanju obrazovanje mladih ljudi,
autori površnog znanja s još površnijim
recenzentima, omogućavaju zlonamjerno
tumačenje historije. Premda postoje razli-
čita tumačenja povijesnih događaja, ono
što se desilo ne može se mijenjati. Izvr-
tanjem, manipuliranjem, izvlačenjem iz
konteksta, ostavlja se mogućnost tenzija
koje vode ka daljim sukobima. Na sceni
su autori koji miješaju historiju i politi-
ku i sve to plasiraju kao nauku. Poslje-
dice pokušaja revizije historije kroz re-
lativiziranje ili prešutkivanje podataka,
dokumenata i iskustava vezanih naročito
za Drugi svjetski rat, to je uvijek posao
na kratak rok.

SPAŠAVANJE SRBA U SREBRENICI I
ZENICI
Najveća nagrada jeste spasiti ljudski
život. Pred Vidovdan 1941. pronio se glas
da će ustaše pohapsiti Srbe iz Srebrenice
i okolnih sela i da će ih prebaciti u unu-
trašnjost 30 kilometara od Drine. Među-
tim, nije došlo do tako masovnog hapše-
nja. “Ustaše su uhapsile samo uglednije
građane Srbe i nekoliko besposlenjaka jer
je bila intervencija da se Srbi masovno ne
hapse.” Mještani iz Srebrenice pušteni su
iz zatvora nakon dva-tri dana, a uhapšeni
iz okolnih sela zadržani su u zatvoru sve
iskustvu antifašizma pripada i jedan malo događajima, idejama i njihovim reperkusi- do ustanka 18. augusta 1941.
poznati dokument o spašavanju Srba jama koje su suprotne ljudskim, vjerskim Početkom aprila 1942. Srebrenicu
Srebrenice 1942. godine, o čemu je ovaj osjećanjima i uvjerenjima onih koji su je zauzela “Crna legija” pod komandom
autor već pisao. No, u labirintu složenih otpor pružali. “Solidarnost stanovništva Francetića. Skupljeno je oko 3.500 Srba
vojno-političkih, nacionalnih i etničkih pojedinih okupiranih teritorija s ugrože- (muškaraca, žena i djece) s područja sre-
odnosa u Bosni i Hercegovini među pr- nim kategorijama stanovništva dolazila breničkog sreza i zatvoreno u barake kod
vim brojnim žrtvama četničkog genocida je do izražaja, ne samo u njihovoj poje- bolnice u Srebrenici. Bile su pripremljene
u istočnoj Bosni bili su bošnjački stanov- dinačnoj ili organiziranoj zaštiti nego i u jame za njihovo masovno ubijanje. Ovi su
nici srebreničkog kraja. Prema Vladimiru sklanjanju i prihvatu ugroženih pripadni- ljudi ostali u životu jedino zahvaljujući
Dedijeru, stradalo ih je oko 1.000. ka progonjenih kategorija stanovništva.” brzoj i energičnoj intervenciji srebrenič-
Ustaška politika zločina, progona srp- Vrlo je bitno naglasiti, a naročito na- kih Bošnjaka kod viših ustaških funkcio-
skog i jevrejskog stanovništva, kao i ustaški kon rata od 1991. do 1995. godine, da je nera. Iz Tuzle je došlo naređenje da se svi
zločini u Drugom svjetskom ratu izazvali na sceni politička priča koja nema upori- uhapšeni Srbi puste na slobodu, pa je tako
su reakciju i otvoreni protest većeg broja šta u historijskim činjenicama, ona da su ustaški natporučnik Kurelac spriječen da
uglednih Bošnjaka širom Bosne i Herce- svi u različitim periodima i ratovima po- izvrši pokolj. Kurelac je ipak sredinom
govine. Istupanje pojedinih bošnjačkih djednako činili zločine. Nasilna simetri- juna 1943. izvršio pokolj Srba, nekoliko
prvaka, organizirano i pojedinačno, nije ja prisutna je i u udžbenicima historije u Bošnjaka i Jevreja.
bilo samo neslaganje s ustaškom politi- kojima se zbog “podijeljenosti” bosansko- Bilo je potrebno da prođe nekoliko de-
kom već i oblik javnog, pasivnog otpora hercegovačkog društva, “nepremostivih cenija od završetka Drugog svjetskog rata

STAV 13/2/2020 61