Page 33 - STAV broj 389

njegova politička koalicija nije uspjela 73 mandata u Iračkom parlamentu, što kameleona u novu paravojnu jedinicu
formirati novu vladu. je za 19 mandata više od rezultata koje je koja je nazvana Brigade mira. Velika je
Sadrova politička partija koja se pot- osvojila 2018, kada je dobila 54 mandata. zabluda vjerovati da je šijitski politič-
puno povukla iz političkog procesa oko Sadrov glavni politički protivnik jeste ki i vjerski korpus u Iraku monolitan i
formiranja vlasti izazvala je strah da se koalicija partija poznata kao Fatah, koju jedinstven. Irački šijiti podijeljeni su u
radi o ozbiljnom političkom vakuumu podržavaju paravojne formacije pozna- brojne političke stranke, vojne jedinice
koji ukazuje da bi Irak uskoro, ako ne te kao PMU ili Narodne mobilizacijske i frontove i među njima je konstantno
dođe do formiranja vlasti, mogao posta- snage, koje uživaju snažnu podršku Ira- trvenje i borba za vlast, resurse i pre-
ti propala država. Takav scenarij bio bi na. Najveća promjena koja se dogodila stiž. Glavni politički protivnik Sadrovih
opasan za cijelu Zapadnu Aziju. Ovdje, na iračkoj političkoj pozornici, a kao snaga jeste koalicija nekolicine šijitskih
valja istaknuti, radi se ponajviše o nesu- rezultat demokratskih gibanja i mobili- stranaka okupljenih u tabor poznat kao
glasicama i političkim razmimoilaženji- zacije glasača, zapravo je pad PMU-a s Koordinacioni okvir. Ova, Sadru suprot-
ma među pripadnicima šijitske iračke 48 parlamentarnih mandata na samo 17. stavljena šijitska politička koalicija ima
većine, koja je osnažena poslije američke podršku Irana, a predvodi je bivši pre-
agresije na Irak 2003, nakon što je bila UDALJAVANJE OD TEHERANA mijer Nouri al-Maliki, političar koji je
diskriminirana za vrijeme totalitarnog Krah ove iračke političke opcije za prije američke invazije i uvođenja par-
režima Sadama Huseina. Još nije doš- koju se smatra da je pod najvećim iran- lamentarnog sistema u Iraku dugo vre-
lo do većeg nasilja, ali ni scenarij suko- skim utjecajem neki analitičari su pro- mena proveo u Siriji, a zatim u Iranu,
ba među suprotstavljenim političkim tumačili i kao konačni poraz iranske u egzilu gdje je pripremao opozicione
ideologijama okupljenim u više partija politike i iranskog prisustva u Iraku. snage koje su uzele vlast u Iraku nakon
i koalicija ne treba isključiti. Nakon toga intenzivirani su diplomat- svrgavanja Sadamovog režima. Malikija
ski razgovori Muktade al-Sadre sa sau- bije glas da je previše koristio sektaški
SUPROTSTAVLJENE VIZIJE IRAKA dijskim vlastima, a održani su i sastanci element u vođenju Iračke vlade i poli-
Ranije je bilo ozbiljnih slučajeva s prestolonasljednikom Muhamedom tikom diskriminacije izazvao ogromno
upotrebe sile, poput pokušaja atentata bin Salmanom, koji je obećao znatna nezadovoljstvo sunitske populacije, čiji
na premijera Mustafu al-Kazimija, koji sredstva za rekonstrukciju Iraka kao se dio odmetnuo i pridružio terorističkoj
je podnio ostavku, kao i raketnih napada svojevrsnu nagradu za promjenu kur- grupi tzv. Islamska država (ISIL), koja
na kurdske partije na sjeveru Iraka. Irač- sa u Bagdadu i očekivanog udaljavanja je u jednom momentu 2014. bila pred
ka politička scena posve je kompleksna i od Teherana. Sadr je osnovao posebnu samim Bagdadom. Da nije bilo iranske
teško ju je razumjeti, a kamoli dešifrirati i vrlo odanu paravojnu formaciju koja intervencije, ISIL bi vjerovatno okupi-
budući da je riječ o suprotstavljenim vi- mu je bila potpuno odana, a koja je po- rao Bagdad. Malikijeva politika kojom
zijama Iraka, njegovog uređenja, ali još znata kao Mehdijeva vojska. Ova mi- je vršena diskriminacija u korist šijita
više njegove vanjske politike, odnosa sa licija pokazala se izrazito efikasnom u dovela je i do njegove marginalizacije i
susjednim državama, velikim silama, ali gerilskoj borbi protiv američke okupa- protežiranja umjerenijih lidera u okvi-
i o položaju Iraka u regiji i prije svega cije Iraka. Osim toga, Sadr ju je vješto ru dominantnog šijitskog korpusa, koji
iračkom političkom identitetu. I ranije koristio i u sukobima s iračkim snaga- čini preko 60 posto iračke populacije.
je bilo ozbiljnih političkih sukoba, ali je ma lojalnim bivšim vladama. Ova vojna
na kraju uvijek dolazilo do formiranja formacija zvanično je raspuštena 2008. PROTESTI KAO PRITISAK NA
koalicionih blokova. Za Irak bi se mogla Međutim, njeni su pripadnici, hiljade POLITIČKE PROTIVNIKE
sada upotrijebiti Churchillova izreka o njih, ostali lojalni svom vođi Muktadi Savez Feth i Patriotska unija Kur-
tome kako je demokratija loš politički al-Sadru i transformirali su se poput distana, te nekolicina sunitskih političkih
sistem, ali je ipak bolji od svih ostalih.
Ne treba smetnuti s uma činjenicu da,
koliko god iračke političke elite bile u
sukobu, posebno ako je sukob unutar
šijitskog korpusa, na kraju uvijek dođe
do kompromisa i rješenja oko podjele
vlasti i resursa.
Nakon proteklih izbora u Iraku je
došlo do određene promjene političke
paradigme kada je trijumfalno pobije-
dila opcija Muktada al-Sadra, iračkog
nacionaliste koji poznat kao žestoki
protivnik američkog okupacionog pri-
sustva u Iraku. Sadr je također najpo-
znatiji među šijitskim političarima u
Iraku koji se istovremeno suprotstavio
iranskom utjecaju. Mada zvuči paradok-
salno, jer je Sadr dugo vremena proveo u
Qumu, najpoznatijem iranskom teološ-
kom centru, i da je imao nekad bliske,
a nekad zategnute odnose s vlastima u
Iranu, koji su ostvarili najveći utjecaj u
Iraku od bilo koje druge susjedne zemlje
ili velike sile. Sadrova partija osvojila je

STAV 19/8/2022 33