Page 30 - STAV broj 366

EKONOMIJA

Piše: Faris NANIĆ Mogući scenarij ekonomskih sankcija
ti prije nego što uspije osvojiti RUSIJI PRIJETI
usija bi, procjenjuju ekonomski
analitičari, mogla bankrotira-

RUkrajinu, ako uopće može osvo-
jiti i četvrtinu njezine teritorije. Finansij-
ski problemi napreduju brže od loše opre- DRŽAVNI
mljene, logistički neuvezane i suštinski
nemotivirane ruske vojske. To bi se mo-
Tečaj nacionalne valute pao je sa 75 BANKROT,
glo dogoditi, prema tim predviđanjima i
prije nego se većina sankcija provede, a
kamoli dok nastupe njihovi efekti.

na više od 100 rubalja za američki dolar,
izgubivši skoro trećinu vrijednosti od po-
četka godine. Sankcijama je već 40 posto CIJENA
deviznih rezervi Centralne banke Rusije
zamrznuto, čime je ozbiljno ograničena
kamatne stope s 9.5 posto na 20 posto, a RATA BIT ĆE
njena sposobnost da se bori protiv kolap-
sa rublje. To ju je prisililo da uvodi dra-
stične mjere, poput podizanja eskontne
Ministarstvo finansija propisalo je izvo-
znim kompanijama da 80 posto deviznih
prihoda moraju automatski mijenjati za OGROMNA
rublje. To bi se uskoro moglo dogoditi i
građanima.
Agresija na Ukrajinu i sankcije uvedene Centralnoj banci Rusije
FINANSIJSKA IZOLACIJA
Veliki dio finansijskog sistema Rusi- zamrzavanjem 40 posto njezinih deviznih rezervi u inostranstvu mogli
je izbačen je iz SWIFT-a, globalne platne
mreže kojom komunicira većina finan- bi dovesti Rusiju u poziciju da ne može vraćati dugove. To praktički
sijskih institucija u svijetu. To ozbiljno znači državni bankrot. Teorijski je “nemoguće” da država bankrotira,
otežava poslovanje i trebaju se tražiti al-
ternativni, manje sigurni kanali. Na ras- odnosno nad njom se ne sprovodi stečajni ili postupak likvidacije, ali
polaganju su alternativni, iranski i kineski se time stavlja u nemoguću poziciju i ne može voditi suverenu politiku.
sistemi koji nisu informatički dovoljno
pouzdani, ili mogućnost djelimičnog bar-
ter-plaćanja, kliringa i slično.
Berza u Moskvi ne radi već uzasto- trgovanje dionicama i drugim vrijedno- ukupne imovine svih banaka u Rusiji i
pnih jedanaest dana, a njen ključni in- snim papirima ruskih kompanija te inve- njezina propast najvjerovatnije će započe-
deks izgubio je 35 posto vrijednosti. Prije stitorima iz Rusije. Dionice ruskih kom- ti urušavanje finansijskog sektora. Kako
zatvaranja već prvog dana agresije indeks panija na Londonskoj berzi izgubile su je vlasnik Sberbanka državni fond koji
je naglo pao zbog brze rasprodaje vrijed- čak 98 posto vrijednosti. Situacija na berzi upravlja mirovinskom štednjom, pro-
nosnih papira, najviše stranih vlasnika u New Yorku nije ništa bolja. Isparile su past će i penzije mnogih građana Rusije.
dionica i obveznica. Zbog toga je donese- stotine milijardi dolara. Do jutra 3. mar- S druge strane, propast Sberbank Evrope
na uredba kojom se strancima zabranju- ta na Londonskoj berzi izgubljeno je oko ne predstavlja velik rizik za stabilnost fi-
je da prodaju dionice, što sada svakako, 570 milijardi dolara vrijednosti dionica nansijskog sistema EU jer evropska banka
privremeno, ne mogu jer je berza zatvo- ruskih kompanija. Naravno, treba uze- kći nije značajnija banka u EU. Čak je i
rena. Strani investitori vlasnici su od 15 ti u obzir da berzovni gubici nisu odraz matična Sberbank, daleko najveća u Ru-
do 20 biliona rubalja vrijednosnih papira realnog stanja aktive, već spekulantskih siji, tek 26. u Evropi.
u Rusiji, otprilike trećine tržišta. pritisaka, pa ove podatke treba uzimati
Federacija evropskih berzi vrijedno- “cum grano salis”. TEHNIČKI BANKROT NA POMOLU
snih papira, organizacija koja okuplja sve Najveća ruska banka Sberbank izgu- Agresija na Ukrajinu i sankcije uve-
berze u Evropi, oduzela je Moskovskoj bila je 99.99 posto vrijednosti i trenutna dene Centralnoj banci Rusije zamrzava-
berzi status člana promatrača. Odluka je cijena dionice jeste jedan cent. U 2022. je njem 40 posto njezinih deviznih rezervi
donesena jednoglasno, a u izjavi se izra- banka ušla s cijenom dionice od 16 dola- u inostranstvu mogli bi dovesti Rusiju u
žava duboka podrška narodu Ukrajine. ra, a još 28. februara je bila 1.06 dolara. poziciju da ne može vraćati dugove. To
Neke članice, poput Njemačke berze sa Zbog blokade, čak se dionice ne mogu praktički znači državni bankrot. Teorij-
sjedištem u Frankfurtu, već su zabranile kupovati ni za taj jedan cent. ski je “nemoguće” da država bankrotira,
trgovanje dionicama ruskih kompanija i Evropska centralna banka objavila je odnosno nad njom se ne sprovodi stečajni
trgovanje investitorima iz Rusije. Osim da će Sberbank Evrope, banka kći, usko- ili postupak likvidacije, ali se time stav-
evropskih, i američke su berze zabranile ro propasti. Ruska Sberbank drži trećinu lja u nemoguću poziciju i ne može voditi

30 11/3/2022 STAV