Page 81 - STAV broj 318

naslijeđe Bosne i Hercegovine i Bošnjaka
ističu njegovu važnost i doprinos razvo-
ju nauke u tom razdoblju. Mada postoji
nekoliko autentičnih izvora koji govore o
njegovu životu i djelu, piše Grabus, ipak
su u literaturi, kojoj je predmet bilo pro-
učavanje i istraživanje života i djela Šejha
Juje, prisutne dileme u vezi s njegovim
imenom i porijeklom.

OD MOSTARA DO STAMBOLA I NAZAD
Šejh Jujo svoja je djela pisao u Istanbu-
lu i Mostaru. Zanimalo ga je više islamskih
disciplina. Iz dostupnih izvora vidljivo
je da je proučavao i pisao djela iz oblasti
fikha, gramatike, stilistike i sintakse arap-
skog jezika, tefsira, logike, disputacije,
feraida – nasljednog prava, leksikografije,
vaza i akaida. Zahvaljujući biografijama
koje su napisali njegovi učenici Ibrahim
Opijač i Mustafa Huremi, istraživači su
utvrdili kojim se sve disciplinama Šejh
Jujo bavio. Te biografije predstavljaju
osnovu za proučavanje i sagledavanje
njegovog života i djela.
Mustafa bin Jusuf bin Murad Mo-
starac, piše Grabus, rodio se u Mostaru
1061. godine po Hidžri ili 1651. godine
po Isau, a. s., u mostarskoj ulemanskoj
porodici. U literaturi na arapskom jezi-
ku poznat je kao Mustafa Yuyi bin Yusuf
Jujo u potpunosti pripada maturidijskom naravno, s radošću se sjećali i muderisa bin Murad Ayyubi-zade al-Mustari al-Bu-
teološkom korpusu i time potvrđuje bit- koji su je predavali i tumačili kao i speci- snawi, a u narodu kao Mustafa Ejubović
nost maturidijske teologije u bošnjačkoj fičnih akaidskih učenja sadržanih u ovoj ili Ejubić, ili Šejh Jujo. Dilema u vezi s
vjerskoj tradiciji. kasidi. Kasida Bed’ul-emali prevedena je njegovim imenom zanimala je mnoge
na više jezika i analizirana s više aspeka- istraživače, pa je Hazim Šabanović izme-
ENCIKLOPEDIJSKI OBRAZOVANA ta”, piše Grabus, poručujući da je baš zato đu ostalog zapisao: “Odakle mu nadimak
OSOBA korisno ukazati na prisutnost literature i Juji odnosno Jujo i da li se zvao Ejubović
Šejh Jujo općenito je poznatiji kao radova o ovoj kasidi i u bibliotekama u ili Ejubić sada se ne zna, jer danas niko
autor radova iz fikha i logike, a ne toliko Bosni i Hercegovini i na njeno prouča- više ne pamti da je nekada u Mostaru ži-
kao proučavalac akaidske nauke. Mehmed vanje u obrazovnom sistemu Islamske vjela porodica Ejubovića ili Ejubića, što
Handžić, naprimjer, samo uzgred spominje zajednice, što i čini u nastavku. sasvim proizlazi iz navedenog turskog
njegova akaidska djela. I Amir Ljubović Šejh Jujo poznat je u naučnim kru- oblika njegovog prezimena.”
njegov rad iz područja akaida ocjenjuje govima kao enciklopedijski obrazovana I Safvet-bega Bašagića zanimalo je
skromnim. U Analima Gazi Husrev-begove osoba. Bio je svestrani alim i jedan od porijeklo pseudonima Šejh Jujo. O tome
medrese objavljen je rad Rešida Hafizovića najplodnijih naših pisaca, sa širokim i je zapisao sljedeće: “Zašto ga narod tako
u kojem je ukazao na važnost akaidskog raznovrsnim poljem naučnog zanimanja. zove, to nijesam mogao doznati, ali može
učenja Šejh-Juje na temelju njegova ko- Iza sebe je, između ostalog, ostavio i ve- se naslućivati sljedeće: svakog Mustafu u
mentara kaside el-Emali. oma vrijedne radove čiji je osnovni sadr- Hercegovini zovu Mujo, a radi uzorna i
“Kasida koja sadrži sažeto maturidijsko žaj akaidskog karaktera. U ulemanskim pobožna života prišiven mu je pridjevak
akaidsko učenje i koju ćemo ovdje pred- krugovima često se može čuti ocjena kako ‘šejh’, dakle Šejh Mujo. Može biti s vre-
staviti kroz Glosu i tumačenje Šejh-Juje je Šejh Jujo bio veliki poznavalac akaida. menom radi eufonije, da je se Šejh Mujo
stoljećima je proučavana u zvaničnim ško- No njegovo proučavanje akaida nije ade- pretvorilo u Šejh Jujo.”
lama Osmanske Carevine i bila je jedan kvatno valorizirano. Na temelju mjerodavnih izvora, objaš-
od obaveznih izvora za stjecanje znanja U literaturi koja govori o doprinosu njava Grabus, zna se da je Šejh Jujo osnov-
iz oblasti akaida. Ovo nam djelo otkriva uleme razvoju nauke i obrazovanja u Bo- no obrazovanje stekao u rodnom gradu
sadržaj akaidskih tema koje su bile obave- sni i Hercegovini alim Mustafa Ejubović Mostaru. Zabilježeno je da je 1088/1677.
zno gradivo i u bosanskohercegovačkim – Šejh Jujo općenito zauzima visoko mje- godine otišao u Istanbul, centar učenosti
medresama, dok nam komentari kaside sto. Mnogi autori u opisima, analizama Osmanske Carevine, na dalje školovanje.
pružaju mjerodavne podatke o djelima i konstatacijama smatraju ga simbolom O njegovoj želji za naukom govori iskaz
kojima su se najčešće koristili profesori i obrazovanosti i učenosti među bošnjač- koji prenosi Ibrahim Opijač, a u kojem je
učenici u studiranju i tumačenju nauke kom ulemom općenito, a posebno među Šejh Jujo kazao: “Prošle bi sedmice, a ja
akaida. Stariji učenici bosanskohercego- onom koja je djelovala u drugoj polovini se ne bih dovoljno odmorio niti spavao.”
vačkih medresa pamtili su sadržaj ka- 17. i na samom početku 18. stoljeća. Go- Istanbulska ulema bodrila ga je na putu
side Bed’ul-emali na arapskom jeziku i, tovo svi autori koji su proučavali kulturno intelektualnog usavršavanja i ostavila

STAV 9/4/2021 81