Page 39 - STAV broj 166

Piše: Almir MEHONIĆ Prilog Vučićevom tumačenju

Politička prepucavanja između pred- historije, prava i ustava
sjedavajućeg Vijeća ministara Bo-
sne i Hercegovine Denisa Zvizdić Pet razlika
i predsjednika Srbije Aleksandra između Sandžaka
Vučića nastavljena su tako što je Vučić dao
neka objašnjenja u statusnim razlikama iz-
među Sandžaka i bosanskohercegovačkog
entiteta Republika Srpska. Reagirajući na

i Republike SrpskeZvizdićevuizjavudaSandžakvoli,aRepu-
bliku Srbiju poštuje (što je aluzija na ranije
Vučićevo da “Republiku Srpsku voli, a Bo- Sandžak i sandžačka politička ideja nikada u svom političkom diskursu,
snu i Hercegovinu poštuje”), predsjednik narativu, idejno, nije imala zahtjev da se stvori bošnjačka autonomija
Srbije kazao je: “Nije ista, nije ni slična
ustavno-pravna regulacija Republike Srp-
ske i raško-polimske oblasti, ili Sandžaka, (pokrajina, kanton, entitet) Sandžak. Bosanskohercegovački entitet
kako to nazivaju Bošnjaci. Raško-polim- Republika Srpska u svom nazivu, sasvim suprotno historijskim
ska oblast ili Sandžak nije entitet u Srbiji.
Republika Srpska jeste. To je ta mala razli- činjenicama i situaciji na terenu, još je prije početka rata definiran kao

ka i bilo bi dobro da je gospodin Zvizdić republika srpskog naroda
primeti. Ali nam je to pokazatelj kako bi
se svi drugi ponašali da su u našoj poziciji. formuliranje sandžačke ideje. Urednik je Sandžak i sandžačka politička ideja,
Time, možda, gospodin Zvizdić šalje neku bio Milivoje Žugić. U novembru 1943. go- koja je razvijana više od 100 godina, nika-
drugu poruku, kako bi želio da ni Republi- dine u Pljevljima osniva se Zemaljsko an- da u svom političkom diskursu, narativu,
ka Srpska ne bude ustavno-pravno reguli- tifašističko vijeće Sandžaka, ravnopravno idejno, nije imala zahtjev da se stvori boš-
sana na način na koji nije ni oblast o kojoj sa svim drugim republičkim zemaljskim njačka autonomija (pokrajina, kanton, en-
je on govorio. To ne bi bila dobra poruka.” vijećima, a za predsjednika se bira Sreten titet) Sandžak, da se protjera nebošnjačko
Kao prilog ovoj raspravi, Stav donosi Vukosavljević. stanovništvo. Uvijek je kao osnova uziman
Bosanskohercegovački entitet Repu- multietnički karakter sandžačkog prostora i
još pet značajnih razlika između Sandžaka
i entiteta RS koje je srbijanski predsjednik blika Srpska nastao je kao rezultat agresije uvijek je ta ideja bila građanskog karaktera.
previdio ili prešutio. na nezavisnu i međunarodno priznatu Re- Bosanskohercegovački entitet Repu-
Sandžak je historijska regija sa svojom publiku Bosnu i Hercegovinu i kao rezultat blika Srpska u svom nazivu, sasvim suprot-
viševjekovnom historijom, tradicijom i oso- genocida nad Bošnjacima, progona, depor- no historijskim činjenicama i situaciji na
benostima. Kroz dugu povijest, u različitim tacija i najstrašnijih zločina protiv čovječ- terenu, još prije početka rata definiran je kao
državnim uređenjima i državama, ova teri- nosti, koji su dokazani i procesuirani pred republika srpskog naroda. U samom nazi-
torija bila je corpus separatum, iliti zasebno međunarodnim sudovima. vu, kao i u suštini te ideje, nije bilo mjesta
Sandžak je od svog nastanka bio mul- za druge nesrpske narode. Osnova te ideje
tijelo sa specifičnim geografskim, kulturnim,
političkim i ekonomskim karakteristikama. tietnička regija sastavljena od bošnjačkog, podrazumijevala je projekt odvajanje sta-
Bosanskohercegovački entitet Repu- srpskog, crnogorskog, albanskog i drugih novništva i stvaranja etnički čistog prostora.
blika Srpska nastao je potpisivanjem Dej- naroda koji na njegovoj teritoriji žive. Politički i kulturni predstavnici San-
Bosanskohercegovački entitet Re- džaka bili su dio antiratnog i evropskog
tonskog mirovnog sporazuma 1995. godine u
vazduhoplovnoj bazi Wright-Patterson kod publika Srpska je pravljen s idejom ek- pokreta koji se protivio ratu, zločinima i
Daytona, u američkoj državi Ohio. Ovim skluzivnog teritorija srpskog naroda. U jeziku mržnje. U novijoj historiji, sandžač-
sporazumom prekinuta je agresija na Bo- tu svrhu, sistematski je protjerivano ne- ki politički subjekti, svi odreda, zalagali su
snu i Hercegovinu (1992–1995). srpsko stanovništvo i rušeni njihovi kul- se za evroatlantske integracije i podržavali
Sandžak je nastao spletom historijskih turno-historijski i vjerski objekti. Podsje- demokratske procese u svojim zemljama.
procesa i u njegovoj historiji i oblikovanju ćanja radi, u BiH je srušeno 614 džamija, Zbog svojih stavova, nerijetko su bili šika-
učestvovali su svi narodi koji žive na pro- 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 nirani, zatvarani i prolazili torturu režima
storu Sandžaka. Nemjerljiv doprinos san- turbeta i 405 drugih vakufskih objekata. u Beogradu i Podgorici. Niko od njih nije
džačkoj ideji dali su intelektualci iz reda Samo na teritoriji pod kontrolom Vojske počinio neki zločin, bio njegov inspirator
sandžačkih Srba i Crnogoraca. Još 1932. Republike Srpske srušene su 534 džamije, ili nalogodavac.
godine u Prijepolju se pokreće list San- a na teritoriji koju je kontroliralo Hrvat- Najviše političko, policijsko i vojno ru-
džak, koji je bio javna tribina za razvoj i sko vijeće obrane 80. kovodstvo bosanskohercegovačkog entiteta
Republika Srpska osuđeno je na višedece-
Sandžak je od svog nastanka bio multietnička regija. nijske kazne zatvora zbog najstrašnijih zlo-
Bosanskohercegovački entitet Republika Srpska pravljen čina, progona, etničkog čišćenja, genocida
i drugih zločina protiv čovječnosti. Idejni
je s idejom ekskluzivnog teritorija srpskog naroda. U tu tvorci i kreatori sadašnjeg bosanskoherce-
govačkog entiteta Republika Srpska nalaze
svrhu sistematski je protjerivano nesrpsko stanovništvo i se na odsluženju zatvorskih kazni, a mnogi
rušeni njihovi kulturno-historijski i vjerski objekti će od njih svoj život okončati u zatvorskim
ćelijama. n

STAV 10/5/2018 39