Page 67 - STAV broj 213

Zidine kamene džamije na tvrđavi Čaršijska džamija
1958. godine

valjanog odgovora. Za očekivati je da će s devet manjih i jednom velikom, central-
buduća arheološka istraživanja na tvrđa- nom kupolom. Ta nova džamija, čiji je ne-
vi ponuditi neke nove informacije o ovoj imar bio poznati krajiški graditelj Hasan
džamiji, a arhivska i naučna istraživanja, Šahinović, ponovo je proširena i dogra-
te prevodilačka aktivnost donijeti i poneki đena 2000. godine, pri čemu je primjetno
podatak o tvrđavskom džematu, kamenoj oskrnavljen njen izvorni izgled.
džamiji i njenim službenicima, kao i osta- Za staru džamiju na Konjodoru na-
lim oblicima vjerskog, kulturnog ili prepi- vodi se da je izgrađena 1957. godine. Ta
sivačkog rada koji se često za nju vezuju. džamija je porušena 1999. godine, kada je
Njena rekonstrukcija trebala bi ići upore- na njenom mjestu podignuta nova. Prije
do s rekonstrukcijom bužimske tvrđave, nje, postojala je i drvena džamija izgra-
koja ima status nacionalnog spomenika. đena 1884, iste godine kada je osnovan i
Usud rušenja i trajnog nestanka ima- džemat Konjodor. Sačuvana fotografija
le su i stare džamije u Bužimu, Konjodo- džamije na Konjodoru pokazuje da je bilo
ru, Zborištu i Čavi, na čijim su temeljima riječ o džamiji koja je svojim izgledom i
podignute nove i znatno veće džamije. gabaritima pripadala tipu klasičnih dža-
Od navedenih džamija do danas je osta- mija, u to vrijeme podizanih u mnogim
lo sačuvano tek nekoliko zapisa i lijepih krajiškim naseljima. Po sjećanju džema-
fotografija, a bila su to lijepa arhitekton- tlija, unutrašnjost konjodorske džamije Na otvoru Čaršijske
džamije 1905. godine
ska zdanja koja su odražavala duh jednog je po unikatnoj ljepoti i skladu njenih bio je i reisul-ulema
vremena, jedne ili više generacija koje su arhitektonskih elemenata bila u ravni Teufik ef. Azabagić
dobar dio svog društvenog života i ma- najljepših džamija takvog tipa. Munara
terijalnog uvakufljenja vezivali za njih. joj je bila obložena limom, krov pokriven porušena. Na njenom mjestu podignuta
Stara džamija na Kamenici ili Čaršij- crijepom, a vertikalno izduženi prozori sa- je nova džamija, čija ljepota i funkcional-
ska džamija izgrađena je 1905. godine, 21 stojali su se iz dva dijela, donjeg s većim nost ne mogu umanjiti prazninu koja je
godinu nakon osnivanja istoimenog dže- i gornjeg s manjim otvorom. Džamijski nastala rušenjem stare džamije.
mata. Kao piše časopis Bošnjak, vrijedni harem s nekoliko monumentalnih starih U džematu Čaglica, koji je formiran
Bužimljani predvođeni Hasanagom Ša- krajiških nišana te stablo lipe s razraslom 1854. godine, prva džamija izgrađena je
hinovićem sagradili su kamenu džamiju s krošnjom činili su prirodnu simbiozu dža- 1873. godine. Bila je to drvena džamija
drvenom munarom, koja je svečano otvo- mije s njenom neposrednom okolinom. brvnara s drvenom munarom. Nakon
rena u petak 29. septembra 1905. godine. Sudbinu bužimske i konjodorske dža- nje, na istom mjestu podizane su još dvije
Svečanosti otvorenja prisustvovao je i re- mije imale su i džamije u Zborištu i Čavi. džamije, prva 1910. godine, dimenzija 11
isul-ulema Mehmed Teufik ef. Azapagić, Stara četverovodna džamija u Zborištu, x 9 metara, a nakon nje nova 1966. godi-
te član Rijaseta Mehmed Džemaludin ef. podignuta 1968. godine, porušena je 2002. ne. Na jednoj očuvanoj fotografiji vidi se
Čaušević. Ova džamija obnovljena je 1958. godine, a na njenim temeljima je nekoli- izgled dijela drvene munare i zatvorene
godine, pri čemu je izgrađena nova muna- ko godina kasnije podignuta nova. Bio je šerefe, koja je pripadala džamiji podignu-
ra. Nažalost, ova lijepa džamija porušena to još jedan u nizu ishitrenih i nepromi- toj 1910. godine.
je 1974. godine, a dvije godine kasnije, na šljenih postupaka džematlija i nadležnih
istom mjestu je podignuta nova džamija. institucija zbog kojih je nestala još jedna SAČUVANO BLAGO
Loša praksa rušenja starih džamija i ne- autohtona krajiška džamija. Potpuno istu Pored velikog broja nestalih džamija
stručnih dogradnji i pregradnji nastavljena sudbinu prije devet godina doživjela je i ili onih koje su savremenim dogradnjama
je i na novoizgrađenoj džamiji, koja je pred- džamija u Čavi, koja je unatoč stanovitoj izgubile svoj prvobitni izgled, postoji i ne-
stavljala doista monumentalnu građevinu arhitektonskoj i povijesnoj vrijednosti ipak koliko džamija koje su preživjele u svom

STAV 4/4/2019 67