Page 26 - STAV broj 367
P. 26
POLITIKA
Dosje “Stava”
ISLAM I
MUSLIMANI
U UKRAJINI
Brojni dokazi historičara i putnika govore da su
nekoliko stotina godina, od XIV do početka XIX
stoljeća, južne ukrajinske zemlje bile teritorija
islama. “Iznenadni” nestanak cijelih gradova, džamija,
mezara nije bio posljedica prirodnih katastrofa ili
vojnih akcija, već je to bila politika Ruskog Carstva za
depopulaciju muslimanskih naroda s područja sjevernog
Crnog mora i uništenje njihove materijalne kulture.
Piše: Nedim HASIĆ TATARI U UKRAJINI mekteba... Do kraja 18. stoljeća na Krimu
U okviru projekta “Muslimani u Evro- je bilo 1.600 džamija, 25 medresa i veći
pi”, koji je kod nas objavio centar za na- broj mekteba. Pripajanje Krima Ruskom
predne studije, publicirana je i studija Carstvu uzrokovalo je masovnim iseljava-
inistar vanjskih poslova Tur- Elmire Muratove, ukrajinske profesorice njima, opustjelim selima, a džamije, me-
ske Mevlüt Çavuşoğlu kazao s Univerziteta u Simferopolu. Muratova drese i mektebi su zatvarani. Do 1914. na
je u nedjelju da je džamija piše kako je popisom iz 2001. godine u Krimu je ostalo samo 729 džamija, a broj
Mu ukrajinskom gradu Ma- Ukrajini evidentirano 436.000 muslima- imama opao je na 942. Sovjetska vlast za-
riupolju na svu sreću ostala netaknu- na po rođenju, mada postoje tvrdnje da dala je konačni udarac razvoju islama na
ta nakon izvještaja o padu rakete samo se ukupan broj penje i na million i po. Krimu. Do 1940. nijedna džamija na po-
700 metara od bogomolje. U subotu su U zemlji postoji 40 etničkih grupa koje luotoku nije radila. Mnoge su zatvorene
neki mediji objavili da su ruske snage prakticiraju islam, među kojima su naj- pod izgovorom da su u lošem stanju, pa
granatirale džamiju u kojoj se nalazilo brojniji krimski Tatari (248.000), povološ- su pretvarane u klubove, trgovine, škole...
više od 80 odraslih i djece, uključuju- ko-uralski Tatari (73.000) i Azerbejdžanci U maju 1944. preostalo muslimansko
ći i turske državljane, koji su pronašli (45.000). Krimski Tatari čine više od po- stanovništvo Krima (oko 200.000 ljudi)
utočište u njoj. lovine ukrajinskih muslimana. deportirano je iz domovine, a tek je ras-
Džamija sultana Sulejmana Veličan- Oni su jedini autohtoni muslimanski pad SSSR-a doprinio oživljavanju islama
stvenog dobila je ime u čast Sulejmana narod Ukrajine, koji se naselio na teritoriji na Krimu i ostatku Ukrajine. Pred poče-
Veličanstvenog i njegove Hurem. Dža- današnje Autonomne Republike Krim još tak ruske agresije na Krim 2014. godine u
mija Sulejmana i Islamski kulturni cen- početkom 15. stoljeća. Današnji krimski Ukrajini je izgrađeno 89 novih džamija, a
tar otvoreni su 15. oktobra 2007. godine. Tatari žive uglavnom u regijama Krima, još 14 je bilo u izgradnji. Ponovo su izgra-
Arhitektura džamije stilizirana je prema Hersona i Zaporožja. Ukrajinske zajednice đene, obnovljene i vraćene u upotrebu 66
džamiji Sulejmanija u Istanbulu. povološko-uralskih Tatara pojavile su se starih džamija. U Ukrajini postoji osam
Ova vijest izazvala je zanimanje o tokom industrijalizacije Donbasa krajem muslimanskih obrazovnih institucija za
drami kroz koju od početka ruske agre- 19. i početkom 20. stoljeća. Oni danas žive obuku imama i hafiza.
sije prolaze ukrajinski muslimani koji su uglavnom u regijama Donjecka, Luganska Najveća medresa na Krimu “Kalai”,
meta napada i proganjanja ruskih snaga i Hersona. Većina Azerbejdžanaca nasta- koju je u selu Azovskoje osnovala privat-
još od 2014. godine, kada je Rusija neza- njena je u istočnim područjima zemlje – na Fondacija “Aziz Mahmud Hyudai”,
konito anektirala Krim, poluotok na ko- Donjecku, Harkovu i Dnjepropetrovsku. radi od 1998. godine. U Ukrajini posto-
jem stoljećima žive Tatari, muslimanski Tokom nekoliko stoljeća Krim je bio ji i islamski univerzitet, koji je u Kijevu
narod koji je tamo osnovao državu davno centar muslimanske kulture u regiji: iz- 1993. osnovala Duhovna uprava musli-
prije dolaska Rusa na to područje. građen je ogroman broj džamija, medresa, mana Ukrajine (DUMU). U državnim
26 18/3/2022 STAV
