Page 28 - STAV broj 367

POLITIKA

Donjeck) otkriveni su brojni muslimanski džamija. No nakon nekoliko desetljeća broj Tokom 18. stoljeća Rusko Carstvo
mezari koji datiraju iz druge polovice IX je džamija počeo naglo opadati. Nakon po- imenuje sebe imperijom, dinamizira se
stoljeća. Ova činjenica potvrđuje teoriju raza u Krimskom ratu (1853–1856), Ruska osvajačka politika, pripajaju se tuđe teri-
da je Hazarija u tom periodu bila pretež- vlada započela je politiku represije protiv torije, piše historičar Jevgenij Paščenko.
no muslimanska zemlja. Tako se 737. go- krimskotatarskog stanovništva. U razdoblju Imperijska je ideologija podrazumijevala
dina, godina pohoda Marwanove vojske, od 1860. do 1862. godine oko 200 hiljada prisvajanje tuđih atributa te imenovanje
smatra polaznom tačkom u historiji isla- Tatara bilo je prisiljeno napustiti Krim. Kao svega toga svojim, što će postati domi-
ma u zemljama Ukrajine. rezultat toga, napušteno je oko 700 sela, od nantom ruskog političkog mentaliteta.
kojih su neka naknadno naselili kolonisti Izlazak na Crno more bio je prioritet ra-
RUSIFIKACIJA KRIMA koji su došli iz raznih provincija Rusije. tova s Turskom od 1686. do 1700. Ruska
U vrijeme kada su ruske trupe zauzele Do 1889. broj džamija smanjio se na 737, vojska prodire do Krima i 1771. poluotok
Krim 1783. godine, prema arhivskim doku- a do 1921. preostale su samo 632 džamije, je pokoren. Krim više nije vazal Turske,
mentima, na poluotoku je bilo više od 1.660 od kojih je sačuvano ne više od 10 posto. za kana je postavljen proruski lobista,
podupiran ruskim vojnim snagama raz-
mještenim po tvrđavama.
Carica Katarina Druga iseljava u Ru-
siju lokalne kršćane, uglavnom Grke i Ar-
mene, što nije uspijevalo pa su se oni vra-
ćali stvarajući naselja uz Azovsko more.
Godine 1783. Katarina je proglasila uki-
danje Krimskog kanata, a Krim dijelom
Ruskog Carstva. Turska je ultimativno
osporavala tu odluku, što je dovelo do no-
vog rata u korist Rusije. Krimsko tatarsko
stanovništvo napuštalo je poluotok, koji
je naseljavan Slavenima s ukrajinskih i
ruskih teritorija. Ostaci tatarskog sta-
novništva podvrgavani su asimiliranju,
seljaštvo napušta regiju, što vodi propa-
danju mjesnih tradicija.
Provodi se militarizacija s ciljem stva-
ranja crnomorske flote, čija je utvrda Se-
vastopolj, osnovan 1783. pokraj antičkog
Hersoneza. Porast vojne moći Rusije iza-
ziva nezadovoljstvo evropskih država,
što je dovelo do Krimskog rata, kada je
1854. englesko-francuska vojska gotovo
uništila Sevastopolj, uz zabranu Rusiji
da posjeduje crnomorsku flotu, koja se
obnavlja tek 1871.
Prvi se put za izgradnju džamije na
jugu Ukrajine doznalo zbog djela Se-
lçuk-name, koje je izvještavalo o kampa-
nji emira Hussama al-Dina Chupana u
Sudaku. Kao rezultat uspješnog pohoda,
Seldžuci su izgradili muslimanski hram.
Vjerovatno je Seldžučka džamija bila jedi-
na muslimanska bogomolja na poluotoku
sve do 1314. godine, kada je kan Zlatne
Horde, Uzbek, naredio da se na Starom
Krimu sagradi čuveni hram, koji je ostao
do danas. Osim Krima, u međurječju Du-
nava i Dona izgrađene su stotine musli-
manskih bogomolja, nakon što je islam
postao državna religija Zlatne Horde.
Godine 1542. osmanski sultan Sulej-
man Veličanstveni napisao je u pismu
poljskom kralju Sigismundu Starom, ar-
gumentirajući svoje pretenzije na zemlju
sjevernog Crnog mora, sljedeće: “Mnogo
je muslimanskih grobova i džamija na tim
teritorijama... znakovi još nisu nestali.”
Malo kasnije, krimski kan Sahib Giray
I u svojoj korespondenciji s dvorom li-
tvanskog velikog kneza rekao je: “One

28 18/3/2022 STAV