Page 92 - Zamansızlık ve Kader Gerçeği

90 ZAMANSIZLIK VE KADER GERÇEĞİ

ta şın bir in sa nın avu cu na kon mak için bir eğ ri bo yun ca zıp la ya ca ğı bir
dün ya. Ama za ma nın ter si ne çev ril di ği böy le bir dün ya da, bey ni mi zin sü -
reç le ri ve bel le ği mi zin oluş ma sı da ay nı şe kil de ter si ne çev ril miş
ola cak tır. Geç miş ve ge le cek için de ay nı şey ola cak tır ve dün ya tas ta mam
bi ze gö rün dü ğü gi bi gö rü ne cek tir. 57
Bey ni miz be lir li bir sı ra la ma yön te mi ne alış tı ğı için şu an da dün ya
üst te an la tıl dı ğı gi bi iş le me mek te ve za ma nın hep ile ri ak tı ğı nı dü şün -
mek te yiz. Oy sa bu, bey ni mi zin için de ve ri len bir ka rar dır ve do la yı sıy la
ta ma men iza fi dir. Ger çek te za ma nın na sıl ak tı ğı nı ya da akıp ak ma dı ğı nı
as la bi le me yiz. Bu da za ma nın mut lak bir ger çek ol ma dı ğı nı, sa de ce bir
al gı bi çi mi ol du ğu nu gös te rir.
Za ma nın bir al gı ol du ğu, 20. yüz yı lın en bü yük fi zik çi si sa yı lan Eins -

te in'ın or ta ya koy du ğu Ge nel Gö re ce lik ku ra mı ile de doğ ru lan mış tır.
Lin coln Bar nett, Ev ren ve Eins te in ad lı ki ta bın da bu ko nu da şun la rı ya zar:
Salt uzay la bir lik te Eins te in, son suz geç miş ten son suz ge le ce ğe akan şaş -
maz ve de ğiş mez bir ev ren sel za man kav ra mı nı da bir ya na bı rak tı. Gö re ce -
lik ku ra mı nı çev re le yen an la şıl maz lı ğın bü yük bö lü mü, in san la rın za man
duy gu su nun da renk duy gu su gi bi bir al gı bi çi mi ol du ğu nu ka bul et -
mek is te me yi şin den do ğu yor... Na sıl uzay mad di var lık la rın ola sı lı bir sı ra -
sı ise, za man da olay la rın ola sı lı bir sı ra sı dır. Za ma nın öz nel li ği ni en
iyi Eins te in'in söz le ri açık lar: "Bi re yin ya şan tı la rı bi ze bir olay lar di zi si
için de dü zen len miş gö rü nür. Bu di zi den ha tır la dı ğı mız olay lar 'da ha
ön ce' ve 'da ha son ra' öl çü sü ne gö re sı ra lan mış gi bi dir. Bu ne den le bi -
rey için bir ben-za ma nı, ya da öz nel za man var dır. Bu za man ken di için -
de öl çü le mez. Olay lar la sa yı lar ara sın da öy le bir il gi ku ra bi li rim ki, bü yük
bir sa yı ön ce ki bir olay la de ğil de, son ra ki bir olay la il gi li olur. 58

Eins te in, Bar nett'in ifa de le riy le, "uzay ve za ma nın da sez gi bi çim le ri ol -
du ğu nu, renk, bi çim ve bü yük lük kav ram la rı gi bi bun la rın da bi linç ten ay rı la -
ma ya ca ğı nı gös ter miş"tir. Ge nel Gö re ce lik Ku ra mı'na gö re "za ma nın da,
onu ölç tü ğü müz olay lar di zi sin den ay rı, ba ğım sız bir var lı ğı yok tur." 59
Za man bir al gı dan iba ret ol du ğu na gö re de, tü müy le al gı la ya na bağ -
lı, ya ni gö re ce li bir kav ram dır.