Page 125 - Yeşil Mucize Fotosentez

Yapra¤›n ‹çinde Neler Oluyor?

Turgor hareketleri mitokondri

Turgor bas›nc›, bitki içerisinde biri- hücre koful
duvar›
H O sitozol
ken suyun, hücre duvarlar›na yapt›¤› 2
bas›nçla ortaya ç›kar. Bu su bas›nc› bir
kas etkisi yaparak bitkinin dik ve dol-

gun gözükmesini sa¤lar. Sulanmayan
turgor
çiçeklerin canl›l›klar›n› kaybedip e¤il-
bas›nc› koful
melerinin sebebi budur. ‹flte belirli bir zar›

uyar›ya karfl›l›k olarak ortaya ç›kan ba- kloroplast
z› bitki hareketleri, yapraktaki bu turgor
(fliflkinlik) bas›nc›n›n kaybedilmesinin sonu-
Bitki hücresinde
cudur. Bu duyarl› bitkiler, çok h›zl› solma turgor bas›nc›.
sürecine sahiptirler. Dokunuldu¤u zaman

bütün yaprak aniden sarkar. Bir yaprak büküldü¤ü an, uyar› bütün yapraklar
bükülene kadar bitkinin tamam›n› dolafl›r. Bu mekanizmada hem elektriksel
hem de kimyasal ifllemler birarada meydana gelirler. Yaprakç›klar›n alt›nda

"pulvinus" ad›nda, yast›¤a benzer destek ç›k›nt›lar› vard›r. Bir yaprak, dokun-
ma, ›s› veya rüzgar uyar›s› ald›¤›nda, potasyum iyonlar›n›n bir pulvinustan
di¤erine dolaflt›¤› zincirleme bir reaksiyon bafllar. Bunu ise, pulvinusun bir ya-
r›s›ndaki "parankima" hücrelerinde bulunan su moleküllerinin di¤er yar›ma
do¤ru bafllatt›klar› h›zl› bir mekik hareketi izler. Bu hareket suyun sebep oldu-

¤u fliflkinlik bas›nc›n›n kayb›na, dolay›s›yla bütün yapra¤›n e¤ilmesine yol
açar. Bütün ifllem birkaç saniye içinde gerçekleflir. 59
Bu bas›nç de¤iflimi baz› etçil bitkilerin kurduklar› tuza¤›n kapanmas›na yol

açan sistemde de kullan›lmaktad›r. ‹nsan vücudundaki kaslar ne kadar önem-
60
li bir görev görüyorsa, bitkilerde de bu bas›nç çok önemli bir görev görmektedir.
Metrelerce yükseklikteki a¤açlar›n en tepelerinde bulunan yapraklara bitki göv-
desindeki özel kanallarla hayret verici bir mekanizma kullan›larak ç›kar›lan su,
kendisi için ayr›lm›fl boflluklar› doldurur. Yaprak mumsu dokuyla kapl› oldu¤u

ve gözenekleri de sadece belirli miktarlardaki bas›nçlarda aç›ld›¤› için, hiç ha-

123