Page 65 - Yeşil Mucize Fotosentez
P. 65
Yapraktaki Tasar›m Ve Yaprak Çeflitleri
gibi enzimler böce¤i parçalayarak sindirilmesini sa¤larlar. 21
Aktif yap›flkan yapraklara sahip olan Drosera, uçlar› yap›flkan ve k›r-
m›z› bir tür pigment içeren uzun ve k›sa tüyleriyle avlan›r. Yapra¤›n orta-
s›nda bulunan k›sa tüylere dokunan böcek, bu sinyalin uzun tüylere ile-
tilmesiyle tuza¤a düflmüfl olur. Yaprak, bir elin avuç içine kapanmas› gibi
katlanarak böce¤i sindirir.
Bütün bitkiler belirli oranda hareket ederler; ancak etobur bitkilerin
hareketleri oldukça h›zl› ve etkilidir. Bitkilerin kas sistemleri olmad›¤›na
göre bunu nas›l baflarmaktad›rlar? Bu ifl için etobur bitkiler iki ayr› meka-
nizma kullan›rlar. Birincisi, Venüs bitkisinde görülen ve su bas›nc›n›n de-
¤iflmesiyle harekete geçen mekanizmad›r. Yaprak üzerindeki tüylere do-
kununca harekete geçen bu sistemde, iç duvarda bulunan hücreler suyu
d›fl hücrelere transfer ederler. Bu, yapra¤›n bir anda kapanmas›n› sa¤lar.
‹kinci tür hareket ise, hücre geliflimiyle desteklenmifltir.
Günefl gülü Sundew'in dokunaçlar› ise, ava do¤ru bükülür; çünkü
dokunaçlar›n bir taraf›ndaki hücreler, dokunac›n di¤er taraf›ndaki hücre-
lerden daha fazla büyümüfllerdir. Bu tuzakta çiçe¤in üzerindeki duyarga-
lar›n ucundan salg›lanan maddelerin yayd›klar› kokuyla dokungaçlara
gelen böcek buradaki yap›flkan maddeye yakalan›r. Bu andan itibaren tu-
zak harekete geçirilmifl olur, ortadaki k›sa duyargalar›n d›fl taraf›nda bu-
lunan daha uzun duyargalar bir kafes gibi böce¤in üzerine kapan›rlar. Bö-
cek bu tuza¤›n içinde çeflitli enzimler kullan›larak sindirilir.
Bir yapra¤›n böcek yakalamak için özel bir tuzak haz›rlamas›n›n ne
anlama geldi¤ini bir an için düflünelim. Herfleyden önce bir bitki, neden
al›fl›lm›fl›n d›fl›nda bir beslenme türü gelifltirerek, böcekleri avlama ihtiya-
c› hissetmifl olabilir?
Evrimciler, etobur bitkilerin de di¤erleri gibi tesadüfen geliflen do¤a
olaylar› sonucunda böyle bir özellik kazand›¤›n› öne sürerler. Ancak, bir
bitkiye nas›l bir olay tesadüf etmelidir ki, bu bitki çok h›zl› hareket eden
yapraklara, böcekleri sindirebilen enzimlere sahip olsun? Dahas›, her eto-
63
