Page 26 - Darwin'in Açmazı Ruh
P. 26
de ki dün ya", Aris to'dan bu ya na fi zik çi le rin me rak et ti ği baş lı ca ko nu olan
"dı şa rı da ki ger çek" dün ya ile il gi li de ğil di. Fi zik çi ler, bu gö rüş ile il gi li es ki
dü şün ce le ri ni bir ke na ra at mış lar ve ku an tum an la yı şı nın fi zik sel sis tem üze -
rin de yal nız ca "bi zim bil gi mi zi" tem sil et ti ği ko nu sun da hem fi kir ol muş lar -
dı. 14 Bir baş ka de yiş le bi zim al gı la dı ğı mız mad di dün ya, yal nız ca bi zim bey -
ni miz de ki bil gi ler ile var olu yor du. Ya ni dı şa rı da ki mad de nin as lı ile hiç bir
za man mu ha tap ola mı yor duk.
Jef frey M. Schwartz, Ko pen hag yo ru mu na gö re or ta ya çı kan so nu cu şu
şe kil de ta nım lı yor du:
Fi zik çi John Arc hi bald Whee ler'ın söy le di ği ne gö re: "Hiç bir olay, göz lem -
len me den, bir olay de ğil dir." 15
Özet le, ku an tum me ka ni ği nin tüm ge le nek sel yo ru mu, bir "al gı la ya nın"
var lı ğı na bağ lı idi. 16
Amit Gos wa mi, bu ger çe ği şu şe kil de ta nım la mış tı:
Işık ba zen dal ga Işık ba zen bir par -
şek lin de ha re - ça cık bom bar dı -
ket eder. ma nı şek lin de ha -
re ket eder.
Bir am pu lün sı cak te li gi bi sı -
cak ob je ler bi ze ışık ve rir.
20. yüz yı lın baş la rın da Max Planck, ışı ğın hem dal ga hem de par -
ça cık özel li ği gös ter di ği de ğer len dir me si ni ya pa rak "ku an tum
te ori si ni" or ta ya at tı.