Page 146 - Evrenin Yaratılışı

144 EVRENİN YARATILIŞI

Elekt ron lar atom çe kir dek le ri nin et ra fın da be lir li yö rün ge ler için de yer alır -
lar. Çe kir de ğe en ya kın yö rün ge de sa de ce iki elekt ron yer ala bi lir. Bir son ra ki
yö rün ge se kiz elekt ron alır. Da ha son ra ki 18 elekt ron alır ve böy le ce de vam
eder. İl ginç olan, atom la rın, yö rün ge le rin de ki elekt ron sa yı la rı nı ta mam la ma ya
yö ne lik bir eği lim le ri ol ma sı dır. Ör ne ğin ikin ci yö rün ge sin de 6 elekt ron bu lu -
nan ok si jen, bu yö rün ge ye iki ta ne da ha elekt ron ek le ye rek sa yı yı 8'e çı kar mak
is ter. Atom la rın ne den böy le bir eği li mi ol du ğu so ru su ce vap la na ma mak ta dır,
ama bu eği lim ol ma sa, can lı or ga niz ma la rın var ola ma ya ca ğı açık tır.
Ko va lent bağ lar, atom la rın bu "yö rün ge ta mam la ma" is te ği sa ye sin de ku ru -
lur. Her iki si de yö rün ge le ri ni ta mam la mak is te -
yen iki fark lı atom, elekt ron la rı nı pay la şa rak bu
ta mam la ma yı ger çek leş ti rir. Ör ne ğin su yu (H O)
2
oluş tu ran iki hid ro jen ve bir ok si jen ato mu, ko -
va lent bağ ya par lar. Ok si jen, iki hid ro jen de ki bi -
rer elekt ro nu pay la şa rak ikin ci yö rün ge si ni 8'e
ta mam la mak ta dır. Hid ro jen le rin her bi ri de, ok -
si je nin elekt ron la rın dan bi rer ta ne si ni kul la na rak
ken di yö rün ge le ri ni iki ye ta mam la mak ta dır lar.
Kar bon da iş te bu tür ko va lent bağ lar ku ra rak
çok fark lı mad de ler oluş tu rur. Me tan, bun lar dan
bir ta ne si dir. Me ta nın olu şu mu, dört ay rı hid ro - Metan gazının yapısı:
jen ato mu nun kar bon la ko va lent bağ yap ma sıy - Ortadaki karbon atomunun
etrafına dört wayrı hidrojen
la olu şur. Kar bo nun atom sa yı sı (6) ok si je nin kin -
atomu bağlı.
den (8) iki ek sik ol du ğu için, kar bon iki ye ri ne
dört hid ro jen le bağ kur mak ta dır.
An cak kar bo nun kur du ğu bağ lar baş ta be lirt ti ği miz gi bi çok ge niş bir yel pa -
ze oluş tu rur. Kar bo nun sa de ce hid ro jen ile kur du ğu fark lı bağ lar, "hid ro kar -
bon lar" ola rak bi li nen bü yük ai le yi mey da na ge ti rir. Bu ai le için de; do ğal gaz,
sı vı pet rol, gaz ya ğı, ke ro sen ve çe şit li ma ki na yağ la rı var dır. Eti len ve pro pi -
len ola rak bi li nen hid ro kar bon lar ise pet ro kim ya en düst ri si nin te me li dir. Baş ka
hid ro kar bon lar ben zen, to lu en ve tur pen tin gi bi bi le şik ler mey da na ge ti rir. Giy -
si le ri mi zi gü ve len mek ten ko ru ma sı için do lap la ra ko nan naf ta lin ise bir baş ka
tür hid ro kar bon dur. Klor ve ya flor la bir le şen hid ro kar bon lar ise anes te zi mad -
de le ri, yan gın sön dü rü cü ler ve buz do lap la rın da kul la nı lan fre on lar gi bi fark lı
mad de ler oluş tu rur lar.