Page 52 - Evrenin Yaratılışı

50 EVRENİN YARATILIŞI

Helyum çekirdeği Karbon çekirdeği

Hel yu mun atom ağır lı ğı 2'dir; ya ni çe kir de ğin de 2 pro ton yer alır. Kar bo -
nun atom ağır lı ğı ise 6'dır; ya ni 6 pro to nu var dır. Kır mı zı dev le rin ola ğa nüs tü
sı cak lık la rı için de, üç hel yum ato mu bi ra ra ya ge lir ve bir kar bon ato mu oluş -
tu rur. Bu, Big Bang'den son ra ev re nin ağır ele ment le re ka vuş ma sı nı sağ la yan
en te mel "sim ya" sü re ci dir.
An cak bir nok ta yı he men be lirt mek ge re kir. Hel yum atom la rı, yan ya na
gel dik le rin de bir bir le riy le mık na tıs gi bi bir le şen mad de ler de ğil dir ler. He le üç
ta ne si nin yan ya na ge lip bir an da tek bir kar bon ato mu oluş tur ma la rı im kan -

sız gi bi dir. Pe ki o za man kar bon na sıl üre ti lir?
İki aşa ma lı bir iş lem le. Ön ce iki hel yum ato mu bir bi riy le bir le şir ve böy le -
ce or ta ya dört pro to na ve dört nöt ro na sa hip bir "ara for mül" çı kar. Üçün cü
bir hel yum da bu ara for mü le ek len di ğin de, or ta ya al tı pro ton lu ve al tı nöt -
ron lu kar bon ato mu çık mış olur.
Bu ara for mü le "be ril yum" de nir. Kı zıl dev ler de or ta ya çı kan be ril yum,
dört pro ton dan ve dört nöt ron dan oluş mak ta dır. An cak bu be ril yum, be ril yu -
mun Dün ya' da bu lu nan nor mal ya pı sın dan fark lı dır. Pe ri yo dik tab lo da yer
alan nor mal be ril yum, faz la dan bir nöt ro na sa hip tir. Kır mı zı dev le rin için de
olu şan be ril yum ise fark lı bir ver si yon dur. Bu na kim ya di lin de "izo top" de nir.
Ko nu yu in ce le yen fi zik çi le ri uzun yıl lar bo yun ca şaş kın lı ğa dü şü ren nok ta
ise, kır mı zı dev le rin için de olu şan bu be ril yum izo to pu nun anor mal de re ce de
ka rar sız ol ma sı dır. O ka dar ka rar sız dır ki, oluş tuk tan tam
0.000000000000001 sa ni ye son ra par ça lan mak ta dır!