Page 30 - Makaleler 2. Cilt

Bitkilerde Savunma

Stratejisi...

itkiler de kendilerini düflmanlar›ndan
B bir flekilde korumak zorundad›rlar. Bu
korunma her bitki türüne göre çeflitlilik gös-
terir. Örne¤in baz› bitkiler, parazitlere ve bö-
ceklere karfl› çeflitli salg›lar üreterek düflman-
lar›yla mücadele ederler ve kendilerini ancak bu flekilde korurlar. Bir numa-
ral› savunma silahlar› olan zehirli kimyasal salg›lar›n› gere¤i gibi kullanabil-
mek için bitkiler çok çeflitli stratejiler kullan›rlar. Örne¤in, mantar ve salata-
l›klar›n zehirli uçlar› vard›r ve bunlar› sald›r› an›nda harekete geçirirler. Bu
tam teçhizatl› savafl›n baflka bir örne¤i de ç›nar a¤açlar›nda mevcuttur. Ç›-
nar a¤ac›, yapraklar›ndan salg›lad›¤› bir özsu yard›m›yla, gövdesinin alt›n-
daki topra¤› sistemli bir flekilde zehirler, öyle ki bu zehirden sonra, topra¤›n
üstünde küçücük bir ot bile yetiflemez. Bu zehirli maddeyi bünyesinde ba-
r›nd›rmas›na ra¤men ç›nar a¤ac› kendisi bundan herhangi bir zarar görmez.
Sald›r›ya u¤rad›klar›nda bulunduklar› ortamdan uzaklaflmalar›n› sa¤la-
yacak ayaklar› veya savaflacak herhangi bir organ› olmayan bitkiler düfl-
manlar›na karfl› sadece salg›larla karfl›l›k vermezler, bunun yan› s›ra pek çok
savunma mekanizmas› ile birlikte yarat›lm›fllard›r. Bu mekanizmalar›n için-
de haberleflme yetene¤i de vard›r. Baz› bitkiler, ›s›r›lan bölgeden kendilerini
›s›ran böce¤in sindirim sistemini bozucu ve ona sahte tokluk hissettiren bir
s›v› salg›lar. Ayn› zamanda yaprak hasar gördü¤ü yerden "jasmonik asit" de-