Page 28 - Makaleler 2. Cilt

26 MAKALELER -2-

tir. Bu özellik tohumu karfl›laflaca¤› d›fl etkenlere karfl› korur.
Örne¤in baz› tohumlar›n geliflimlerinin son aflamas›nda d›fl
yüzeylerinde dayan›kl› mumlu bir yap› birikir, bu sayede to-
humlar su ve gaz tesirine karfl› dirençli olurlar. Tohum k›l›fla-
r› bitkinin türüne göre de¤iflik malzemelerle kaplanabilir;
fasulye tanesinde oldu¤u gibi ince bir zarla ya da kiraz
çekirde¤inde oldu¤u gibi odunsu ve sert bir kabukla ör-
tülü olabilir. Suya dayan›kl› olmas› gereken tohumlar›n
kabuklar› di¤erlerine göre daha sert ve kal›nd›r.
Tohumlardaki tasar›ma günlük hayat›m›zda s›k karfl›-
laflt›¤›m›z bir bitkiden, fasulye tanesinden örnek verelim:
Fasulye tanesi türüne göre bir veya iki k›l›f ile çevrilmifltir.
Bu k›l›flar t›pk› bir palto gibi tohumu d›fl ortam›n so¤uk hava, kurakl›k, me-
kanik etkiler gibi zorlu flartlar›ndan korur. Buras›, ayn› zamanda d›fl ortam
ile olan bütün al›flveriflin de yap›ld›¤› bölgedir. K›sacas›, tohumun büyüme-
si konusunda bu k›l›f önemli bir rol oynamaktad›r. Fasulye tanesinin bulun-
du¤u yerden kopar›ld›¤› noktada oval bir iz görülür. Bu, tanenin yani tohu-
mun anne bitkiye olan ba¤lant› noktas›d›r. Dikkatli bir flekilde incelendi¤in-
de burada "micropyle" denen küçük bir delik oldu¤u görülecektir. Bu deli¤i
ifllevleri nedeniyle bebeklerdeki göbek ba¤›na benzetmek mümkündür. Bu
özel geçifl yerinden yumurtac›¤›n içerisindeki difli üreme hücresini dölleme-
ye yarayan tüp girer. Ayr›ca zaman› geldi¤inde su, bu delikten içeriye gire-
rek tohumun filizlenmesini sa¤lar. Tohum kabuklar›n›n kal›nl›¤› da –daha
önce belirtti¤imiz gibi- bitkinin türüne göre özel olarak ayarlanm›flt›r. Her
bitkinin tohum kabu¤u bulundu¤u ortamda geliflmesine olanak verecek ye-
terliliktedir; ne çok kal›nd›r ne de çok ince. Çünkü kabu¤u çok kal›n olan bir
tohum bütün zorlu koflullarda yaflayabilir; ancak bir dezavantaj olarak afl›r›
kal›n bir kabuk embriyonun d›flar› ç›kmas›nda baz› problemlere neden ola-
bilir. Zay›f kabu¤u olan bir tohum ise pek çok d›fl etken nedeniyle daha ça-
buk bozulabilir. ‹flte bu yüzden tüm tohumlar bulunduklar› ortama en uy-
gun kabuk kal›nl›klar›na sahiplerdir.
Buraya kadar anlat›lanlardan da aç›kça görüldü¤ü gibi basit bir d›fl gö-
rünüme sahip olan tohumlar›n asl›nda detayl› bir tasar›m› vard›r. ‹çlerinde-