Page 70 - Makaleler 2. Cilt

68 MAKALELER -2-

k›nda da yaflan›r. Karada gece ile gündüz aras›ndaki fark kurak ortamlarda
20-30°C'ye kadar ç›karken, denizlerde en fazla birkaç derecelik bir ›s› fark›
olur. S›rf denizler de¤il, atmosferdeki su buhar› da çok büyük bir denge sa¤-
lamaktad›r. Gece-gündüz aras›ndaki ›s› fark›n›n, su buhar›n›n çok az bulun-
du¤u çöllerde çok fazla, deniz iklimi yaflayan yerlerde ise çok daha az olma-
s›, bunun bir sonucudur.
Bundan baflka suyun termal iletkenli¤i, yani ›s›y› iletebilme yetene¤i de
bilinen di¤er herhangi bir s›v›dan en az dört kat daha yüksektir. Buzun ve
kar›n termal iletkenlikleri ise düflüktür. Suyun bu özelli¤i de çok önemli bir
ifllev görmektedir. Buz, havadaki so¤u¤u, alt›ndaki su tabakas›na çok az ile-
tir. Böylece d›flar›daki hava –50°C'yi bulsa bile, denizin üstündeki buz taba-
kas› 1-2 metreyi geçmez. Foklar, penguenler ve di¤er kutup hayvanlar›, bu
sayede denizin üstündeki buzu delip alttaki suya ulaflabilirler.
Suyun bu kendine özgü termal özellikleri sayesinde, k›fl ile yaz ya da ge-
ce ile gündüz aras›ndaki s›cakl›k fark› daima insanlar›n ve di¤er canl›lar›n
dayanabilece¤i bir s›n›rda kalmaktad›r. Dünya üzerindeki su miktar› karala-
ra oranla daha az olmufl olsayd›, gece ile gündüz s›cakl›klar› aras›ndaki fark
çok artacak, karalar›n büyük k›sm› çöle dönecek ve yaflam imkans›zlaflacak
ya da en az›ndan çok zorlaflacakt›. Okyanuslar›n varl›¤›n› düflünelim. Okya-
nuslar günefl ›fl›nlar›n› karadan daha az yans›t›r, böylece karalardan daha
fazla günefl enerjisi al›r, ama bu ›s›y› kendi içinde karalara göre daha denge-
li biçimde da¤›t›r. Bu sayede okyanuslar daha s›cak olan ekvator bölgelerini
serinleterek afl›r› s›cak olmalar›n›, kutup bölgelerinin so¤uk sular›n› da ›s›ta-
rak afl›r› so¤uk olmalar›n› ve bunun sonucunda da tamamen donmalar›n›
engeller. E¤er böyle olmasa ne olurdu?

Su "Normal" Davransayd› Ne Olurdu?
Su "normal" davransayd›, tüm di¤er s›v›lar gibi onun da ›s› kayb›na pa-
ralel olarak yo¤unlu¤u artsayd›, yani buz suyun dibine batsayd› ne olurdu?
Bu durumda okyanuslar, denizler ve göllerde, donma alttan bafllayacakt›.
Alltan bafllayan donma, yüzeyde so¤u¤u kesecek bir buz tabakas› olmad›¤›
için, yukar› do¤ru devam edecekti. Böylece Dünya'daki göllerin, denizlerin
ve okyanuslar›n çok büyük bölümü dev birer buz kütlesi haline gelecekti.