Page 184 - Kuran Bilime Yol Gösterir

K K U U R R A A N N B B ‹ ‹ L L ‹ ‹ M M E E Y Y O O L L G G Ö Ö S S T T E E R R ‹ ‹ R R

Ateflte yanmayan ka¤›t imalini gerçeklefltirerek, çeflitli metallerin kulla-
n›l›r hale getirilmesi, çeli¤in gelifltirilmesi, su geçirmez kumafllar›n ver-
niklenmesi, paslanman›n önlenmesi için alt›n yald›zl› süsleme yap›lmas›,
boyalar›n ve ya¤lar›n tespiti gibi alanlarda bir çok bulufl yapm›flt›r. 185
Cabir bin Hayyan sadece kimya de¤il t›p, astronomi, mant›k, felsefe, fi-
zik, mekanik gibi bilim dallar›nda da çal›flmalar yaparak bunlarla ilgili
eserler vermifltir. Cabir bin Hayyan'›n baflta kimya olmak üzere t›p, fizik,
astronomi ve felsefe alan›nda yaklafl›k 200-500 aras› eser kaleme ald›¤› bi-
linmektedir. Ancak bu eserlerin birço¤u sonradan kaybolmufltur, sadece
27 tanesi Latince ve Almanca olarak Nürnberg, Frankfurt ve Strazburg'ta
1473-1710 y›llar› aras›nda bas›lm›flt›r.

E El l- -H Ha ar re ez zm mi i ( (7 78 80 0- -8 85 50 0) )

Zaman›n›n en büyük bilim adamlar›ndan biri olan Ebu Abdullah Mu-
hammed bin Musa El-Harezmi, Bat› bilim dünyas›nda derin etkiler b›rak-
m›fl bir matematikçi, astronom ve co¤rafyac›d›r. Harezmi ömrünün bü-
yük bir bölümünde Ba¤dat'taki Beyt'ül-Hikme'de çal›flm›flt›r. Cebir ve al-
goritma ilminin kurucusu ve bu ilimlere isim veren ‹slam alimi olmufl-
tur. 186 Harezmi'nin ismi Avrupa'da Latince Alkhorismi fleklinde kullan›l-
d›¤› için, buldu¤u metoda "Algoritma" ismi verilmifltir. 187
Harezmi, Cebir alan›ndaki ilk eser olan Kitab'ül Muhtasar fi Hesab'il
Cebri Mukabele'nin (Cebir ve Karfl›laflt›rma Hesaplar›) sahibidir. Bu eseri
flu cümleyle bafllar:

Algoritmi flöyle diyor: Rabbimiz ve koruyucumuz olan Allah'a hamd
ve senalar olsun.
Günümüzde orijinali Oxford Üniversitesi'nde bulunan kitab›nda, dün-
yada ilk kez onlu say› sistemini aç›klam›fl ve yine dünyada ilk kez denk-
lem kurma yöntemiyle problem çözme flekillerini göstermifltir. Ayr›ca söz
konusu kitab› daha önce bilinmeyen bir çok yeni terim içermektedir: Kök
say›, tekil, tek say› gibi. 188
Harezmi'nin bu eseri, matematik tarihi bak›m›ndan çok önemli gelifl-
meler için bafllang›ç olmufl ve 600 y›ldan fazla süre boyunca matematik
ö¤renimi için temel say›lm›flt›r. Roger Bacon, Fibonacci gibi bilim adam-
lar› eseri hayranl›kla incelemifller ve kendi ö¤retilerinde bu eserden fay-

1 18 82 2 Harun Yahya