Page 187 - Kuran Bilime Yol Gösterir

‹man Eden Bilim Adamlar›

F Fe er rg ga an ni i ( (I IX X. . y yü üz zy y› ›l l) )

Dokuzuncu yüzy›lda yaflam›fl, ek-
liptik e¤imini ve Günefl'in de kendine
göre hareketli oldu¤unu keflfeden bü-
yük astronomi ve matematik alimidir.
Türkistan'›n Fergana bölgesinden
olan Fergani, astronomi, matematik,
co¤rafya ve mekanik alanlar›nda de-
neye dayanan araflt›rmalar yapm›fl-
t›r. 194 Gök cisimlerinin hareketlerini
incelemifl ve Batlamyus'un astronomi
biliminde kabul gören iddialar› hak-
k›nda, yank› uyand›ran yorumlar
yazm›flt›r. Kainat›n ve gezegenlerin
hacim ve büyüklükleri ile birbirleri
aras›ndaki mesafeleri araflt›rm›flt›r.
Araflt›rmalar› sonucu yapt›¤› sapta-
ü üs sl lü üm ma an n b bi il li im m a ad da am ml la ar r› ›, , b bi ir r- - malar, Bat› astronomisinde Koper-
M Mç ço ok k a al la an nd da a h ha at t› ›r r› › s sa ay y› ›l l› ›r r ç ça a- - nik'e kadar de¤iflmez ölçüler olarak
l l› ›fl flm ma al la ar ra a i im mz za a a at tm m› ›fl fll la ar rd d› ›r r. .
kabul edilerek yüzlerce y›l kullan›l-
m›flt›r.
Fergani'nin araflt›rmalar› sonucu ilk kez Günefl'in de bir yörüngesinin
bulundu¤u ve kendi etraf›nda bat›dan do¤uya do¤ru döndü¤ü ortaya
konmufltur. Ayr›ca 41 y›l boyunca devam eden astronomi araflt›rmalar›
sonucunda enlemler aras›ndaki mesafeyi de saptam›flt›r. 195 Fergani'nin en
dikkat çeken çal›flmalar›ndan biri ise, Günefl tutulmas›n› önceden belirle-
mek için keflfetti¤i yöntemdir. Fergani, 842 y›l›nda bu yöntemle Günefl tu-
tulmas›n› önceden saptam›flt›r. 196
Fergani'nin astronomi ile ilgili günümüze ulaflan 6 eserinin en önemli-
si Cevami' el-‹lmi el-Nücum ve'l-Harekat el-Semaviyye (Astronominin ve
Göksel Hareketlerin ‹lkeleri)'dir. Gök cisimlerinin hareketiyle ilgili bir as-
tronomi kitab› olan bu eserin yazma nüshas› Oxford, Paris, Kahire ve
Amerika'da Princeton Üniversitesi Kütüphanesi'nde bulunmaktad›r.
Astronomi, matematik, co¤rafya ve mekanik alanlar›ndaki çal›flmalar›

Adnan Oktar 1 18 85 5