Page 198 - Kuran Bilime Yol Gösterir

K K U U R R A A N N B B ‹ ‹ L L ‹ ‹ M M E E Y Y O O L L G G Ö Ö S S T T E E R R ‹ ‹ R R

zik, metafizik, teoloji, ekonomi, siyaset ve musiki konular›n› da içermek-
tedir. ‹bn-i Sina, felsefe alan›nda da gerek Do¤u gerekse Bat› filozoflar›-
221
n› etkilemifltir. Yap›tlar› 12. yüzy›lda Latinceye çevrilmifl ve bunun ard›n-
dan da tüm dünyaya yay›lm›flt›r. ‹bn-i Sina'n›n yazd›klar› yaklafl›k 8 yüz-
y›l boyunca dünya kütüphanelerinin bafl köflelerinde yer alm›flt›r. 222

H Ha az zi in ni i ( (1 11 10 00 0- -1 11 16 60 0) )

On ikinci yüzy›lda Türkistan'da yetiflen astronom ve fizikçi Hazini, as›l
olarak yerçekimi ve terazilerle ilgili yapt›¤› çal›flmalarla tan›nmaktad›r. 223
Hazini, Newton'dan 500 y›l önce, "her cismi yerkürenin merkezine do¤ru
çeken bir güç oldu¤unu" söylemifltir. 224 Roger Bacon'dan yüz y›l önce de,
Dünya'n›n merkezine do¤ru yaklaflt›kça, suyun yo¤unlaflt›¤› fikrini orta-
ya atm›flt›r. S›v›lar›n yo¤unluk ve ›s›s›n› ölçebilmek için aerometreyi kul-
lanan ilk kiflidir. 225 Ayr›ca birçok ‹slam flehrinde k›blenin nas›l bulunabi-
lece¤i konusunda çal›flmalar yapm›flt›r. Hazini, ›fl›¤›n k›r›lma prensipleri-
ni de incelemifl ve gökyüzüne temas eden Günefl ›fl›nlar›n›n Dünya'ya
do¤rudan do¤ruya dik olarak de¤il, k›r›larak ulaflt›¤›n› saptam›flt›r.
Hazini, kimyasal maddelerin yo¤unluk ve özgül a¤›rl›klar›n› ölçmek
amac›yla icat etti¤i hassas terazilerle, kimya biliminin geliflmesine de ve-
sile olmufltur. Kitab Mizanu'l Hikme (Bilgelik Ölçüsü) adl› eserinde, su te-
razisini bir ölçü arac› olarak tan›tm›flt›r. ‹cat etti¤i bu teraziye "El-Miza-
nu'lcami" (Toplayan Terazi) ismini vermifltir. Bu terazi ile yapt›¤› yo¤un-
luk ve a¤›rl›k ölçümleri, günümüz teknolojisi kullan›larak yap›lan ölçüm-
lerle oldukça yak›n de¤erlere sahiptir. 226 Hazini, Zic-i Sanacari (Y›ld›z Ka-
talo¤u) adl› eserinde, y›ld›zlar ve gezegenlerle ilgili bilgilere ve Selçuklu
Devleti'nin enlem ve boylamlar›na da yer vermifltir. Risale fi'l-Alat' (Alet-
ler Bilgisi) adl› kitap盤›nda ise göz-
lem aletlerini konu alm›flt›r.

e es si im md de e H Ha az zi in ni i' 'n ni in n, , c ci is si im ml le er ri in n h ha av va a
R Ri iç çi in nd de ek ki i a a¤ ¤› ›r rl l› ›k kl la ar r› ›n n› › h he es sa ap pl la am ma ak k i iç çi in n
g ge el li ifl flt ti ir rd di i¤ ¤i i b be efl fl k ke ef fe el li i h hi ik km me et t t te er ra az zi is si in ni in n
t te em ms si il li i r re es sm mi i g gö ör rü ül lm me ek kt te ed di ir r. .

1 19 96 6 Harun Yahya