Page 200 - Kuran Bilime Yol Gösterir

K K U U R R A A N N B B ‹ ‹ L L ‹ ‹ M M E E Y Y O O L L G G Ö Ö S S T T E E R R ‹ ‹ R R

e ez ze er ri i, , B Ba at t› ›l l› › k ka ay yn na ak kl la ar rc ca a " "Ç Ça a¤ ¤› ›n n D Do or ru u¤ ¤u un na a
C CU Ul la afl flm m› ›fl fl M Mü üs sl lü üm ma an n M Mü üh he en nd di is s" " d di iy ye e t ta ar ri if f
e ed di il lm me ek kt te ed di ir r. .

manda haberleflme, kontrol, denge kurma ve
ayarlama ilmi olan sibernetik ilminin ilk kuru-
cusudur. 232 Zamanla geliflerek bilgisayarlar›n or-
taya ç›kmas›na imkan tan›yan bu bilim dal›, in-
sanlarda ve makinelerde bilgi al›flverifli, kontrolü
ve denge durumunu inceler. 233 Cezeri'nin yapt›¤› say›-
s›z icat bugün bile hayret uyand›racak niteliklere sahiptir.
Cezeri, su saatleri, otomatik kontrol düzenleri, f›skiyeler, kan toplama
kaplar›, flifreli anahtarlar ve robotlar gibi, pratik ve estetik birçok düzeni
tasarlayan ve bunlar›n nas›l gerçeklefltirilece¤ini anlatan "El-Câmi' Bey-
ne'l-‹lm ve'l-'Ameli'n-Nâfi fî S›naâti'l-Hiyel" (Makine Yap›m›nda Yararl›
Bilgiler ve Uygulamalar) adl› kitab›n yazar›d›r. Eserde yer alan bütün fle-
killeri kendisi çizmifl ve renklendirmifltir. 20. asr›n bafl›ndan itibaren Bat›
dünyas›nda büyük ilgiyle karfl›lanan bu eser, 1974 senesinde Al Jazaris
Book of Knowledge of Ingenious Mechanical Devices ad›yla Donald R.
Rill taraf›ndan ‹ngilizceye çevrildi. Kitab›n tercümesine bir önsöz yazan
meflhur bilim tarihçisi Prof. White Jr. ise önsözde, birçok keflfin Leonardo
da Vinci ve di¤erlerinden çok önce Cezeri taraf›ndan yap›ld›¤›n› belirt-
mektedir. Kulland›¤› sibernetik ilmi ile yapt›¤› üstün makinelere benzer
icatlara, Cezeri'nin vefat›ndan ancak 200-350 y›l sonra baflka eserlerde
rastlanmaktad›r.
Cezeri'nin dünyaca ünlü eserinin içeri¤inde otomatik cihazlar, robot
filler, kendi kendine öten tavus kufllar›, otomatik saatler, ele su döken ro-
bot insan ve mühendislikle ilgili birçok aletin yap›l›fl› ve iflleyifli hakk›nda
bilgiler verilmifltir. Kitapta 50 arac›n ayr›nt›l› tasar›m› çizimleriyle birlik-
te verilmifltir. Bu araçlar›n 6's› su saati, 4'ü mumlu saat, 6's› ibrik, 7'si e¤-
lence amaçl› kullan›lan çeflitli otomatlar, 3'ü abdest almak için kullan›lan
otomat, 4'ü kan alma teknesi, 6's› f›skiye, 4'ü kendinden ses ç›karan araç,
5'i suyu yukar› ç›kartan araç, 2'si kilit, 1'i aç›ölçer, 1'i kay›k su saati ve
Amid kentinin kap›s›d›r. Cezeri, bu araçlar› gelifltirmekle kalmam›fl bu
araçlarda kullan›lan özel parçalar› da çok daha dakik ve hassas hale getir-
mifltir.

1 19 98 8 Harun Yahya