Page 178 - Deniz Altındaki Muhteşem Dünya

DENİZ ALTINDAKİ
MUHTEŞEM DÜNYA

bu özel hücreler, "flagellum" adı verilen yapışkan, tüyümsü birer kamçıya sahiptirler.
Kamçılı yaka hücreleri iki amaca hizmet ederler: Birincisi kamçılarıyla yaptıkları küçük

darbelerle, oksijen ve besin maddeleri taşıyan suyu süngere doğru yöneltirler. Kamçının
ileri geri hareketi, sudaki atıkları ve karbondioksidi dışarı püskürtürken, besin ve oksijeni
içeri pompalar. İkincisi, yaka hücrelerinin yapışkan halkaları, su ile gelen küçük besin par-
çalarını yakalar. 10 cm boyunda ve 2 cm kalınlığında bir süngerin 2 milyonu aşkın yaka
hücresi vardır ve bu sünger kanallarından günde 110 litre su pompalanabilir.
Bu hücreler sudaki bakteri, küçük yosun ve organik atıkları yuttuktan sonra, bunları
besin torbacığı denilen hücrelere geçirirler. "Arkeosit" denilen bir başka tür hücre ise, sin-
dirilen besinleri diğer hücrelere iletir. Tüm hücreler arasında yoğun bir oksijen ve karbon-
dioksit değişimi mevcuttur. Bilim adamlarına göre süngerler büyük parçaların yanı sıra

bakteri gibi küçük parçacıkları da yakalayıp sindirebildiklerinden dolayı, yeryüzündeki en
verimli süzme yöntemine sahiplerdir.
Süngerin gövdesi ise "spikül" denilen, küçük iğne benzeri sivri uzantılarla kaplıdır.
Sünger iskeletinin en önemli unsurlarından biri olan spiküller, kalker, silis ve keratin bile-
şiminden oluşurlar. "Spongin" denilen proteinli bir madde de, spikülleri bir ağ gibi örerek
iskeleti oluşturur. Kimi süngerlerde iskelet yapısı bağımsız duran spiküllerden oluşurken,
kimilerinde bu uzantılar uçlarından birbirleriyle kaynaşmış, sağlam bir kafes şeklindedir.

Bir çok sünger yalnızca iskeletlerinin mikroskobik incelemesi sonunda tanımlanabilir; fo-
toğraftan tanınmaları ise zordur. (www.dogadakiayetler.com)
Diğer taraftan süngerlerin "arkeosit" adı verilen özel hücreleri, gerektiğinde herhangi
bir başka hücreye dönüşebilirler. Asli görevleri filtrelenen besinleri diğer hücrelere taşımak
olmasına rağmen, gerektiğinde süngerin içinde ilerleyerek, iskelet oluşumuna
yardım ederler. Yalnızca bu kadarla kalmayıp, yumurtaların üretimini ve
süngerin çevredeki değişimlere kimyasal ve fizyolojik tepkiler vermesini
de sağlarlar. Örneğin, kimi hücreler şişerek ya da karşı harekette bulu-
narak süngere gelen su akımını düzenlerler.

suyun giriş yeri

SÜNGERLER NASIL BESLENİR?

Süngerler, üzerlerindeki ostia adı verilen
yüzlerce gözenekten suyu emerek besle-
nirler. Süngerin içindeki yakalayıcı hüc-
reler, suda akıntı meydana getirecek şe-
kilde küçük pompalar gibi hareket eder-
tüp şekilli ler. Su, hücrelerin içine ulaşınca, bu hüc-
gövde
reler besini ayrıştırırlar. Filtre edil-
miş olan su ise, osculum deni-
len bir kapıdan
gözenekler
dışarı atılır.

176